سیدرضا شیرازی - استادیار پژوهشکده علوم اسلامی رضوی، مشهد
سیدحسین شفیعی دارابی - استادیار گروه تفسیر و علوم قرآن، جامعه المصطفی العالمیه، قم
عقیلهالسادات قماشی - دانشجوی سطح ۳ تفسیر و علوم قرآن جامعه الزهرا(س)، قم

در مباحث حدیثی به منخل بن جمیل اسدی به صورت مستقل کمتر پرداخته شده است. روش جدید ارزیابی حدیث و راویان آن «تحلیل فهرستی» است که راهکارهای گسترده ای برای جمع آوری اطلاعات ارائه می دهد. مرحله ای از این روش به «بررسی رجالی و فهرستی» راویان حدیث می پردازد. در این مرحله با ارزیابی توامان سند و متن، فضای صدور و مسائلی از قبیل اوضاع فرهنگی، شناخت مشایخ و راویان، محتوای روایات و گرایش های فکری و کلامی، تلاش بر شناخت راویان و طریق کتاب ها می شود. برخی از نتایج پژوهش از این قرارند: ۱ منخل از معصوم روایت مستقیم ندارد؛ ۲ نمای کلی مضمون روایات او با عقاید غلات، تشابهی غلط انداز دارد و بدین سبب او به غلو متهم شده است؛ ۳ تفسیر او کتاب مستقلی نیست و تحریر یا تلخیصی از تفسیر جابر بن یزید جعفی است.

تحلیل فهرستی, تفسیر روایی, غلات, غلو