مونیکا سعیدی - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی.دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه

هدف از پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان فراتشخیصی بر کاهش کانون توجه و افزایش انعطاف پذیری روانشناختیدر نوجوانان مبتلابه اختلال اضطراب اجتماعی بوده است. طبق نتایج، درمان فراتشخیصی بر کاهش کانون توجه درنوجوانان مبتلابه اختلال اضطراب اجتماعی اثربخش بوده است که نتیجه این پژوهش با یافته پژوهش های عطارد ومیکائیلی و مهاجری اول و وجودی (۱۳۹۵)، گارسیا (۲۰۰۴)، راپی و لیم (۱۹۹۲)، وودی، چامبلس و گلاس (۱۹۹۷)،هافمن، بارلو (۲۰۰۰)، بوگلز و لامرز (۲۰۰۲)، بوگلز و مانسل (۲۰۰۴)، طاهری فرو فتی و غرایی (۲۰۱۰)، همسو بود.در تبیین این نتیجه چنین میتوان گفت که افراد دارای اختلال اضطراب اجتماعی توجهشران را بره دو رو متفراوجهت می دهند ۱) بصورت بیرونی در جهت افراد، رویدادهای بیرونی یا تکالیف موردمطالعه ۲) به صورت درونی درجهت جنبه هایی از خود مانند ظاهر شخصی، افکار، احساسات یا رفتار که حالتی از توجه متمرکز بر خود را در آنانایجاد خواهد کرد (به نقل از زو، هودسرون و راپی، ۲۰۰۷). محتوای این افکار متمرکز بر خود، منفی می باشندبه طوریکه عاطفه منفی ایجاد می کنند و توانایی فرد را برای حل مسئله به گونه ی موثر کاهش می دهد (فنینگستین،اسچیرو باس، ۱۹۷۵).توجه متمرکز بر خود اهداف خودمختار و خودمحور را شامل میشود و به بررسی واکنش دیگران به رفتار شخص نیازندارد. از طرف دیگر توجه بیرونی به رفتارهایی اشاره دارد که در مواجهه با واکنش ها، نیازها یا تمایلات دیگران انجاممی شوند و بنابراین ضرورتا به وسیله هدف اجتماعی یا بررسی اینکه چگونه عمل فرد ادراکات دیگران از خودس را متاثرمی سازد، تحت تاثیر قرار می گیرد (کارور و اسچیر، ۱۹۸۷). هراندازه تمرکز بر خود در اضطراب اجتماعی رایج تر باشد به همان میزان مفروضات منفی درباره سنجش دیگران از سرخ شدن یا عرق کردن در فرد به وجود می آید. ظاهر شدن اضطراب اجتماعی به شدت با توجه بیرونی رابطه دارد (سچلنکر و لیری، ۱۹۸۲).

درمان فراتشخیصی، اضطراب اجتماعی، کانون توجه، نوجوانان