صادق حسین نیایی - Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, Iran
محمد جعفری - Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, Iran
علی طویلی - Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, Iran
سلمان زارع - Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, Iran

زمینه و هدف: سمیت فلزات سنگین یکی از موضوعات با اهمیت محیط زیست در قرن حاضر است. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر کمپوست پسماند شهری بر جذب عناصر غذایی و فلزات سرب و روی در گیاهان Marrubium cuneatum و Verbascum speciosum صورت گرفت. روش بررسی: در یک آزمایش گلخانه ای، کمپوست در چهار سطح (۰، ۱، ۳ و ۵ درصد وزنی) به صورت کامل با خاک طبیعی آلوده به سرب و روی ترکیب شد. بعد از شش ماه، گیاهان برداشت و بیومس شاخساره و ریشه تعیین شد. همچنین غلظت عناصر درشت مغذی و ریز مغذی و فلزات سرب و روی در ریشه و اندام هوایی گیاهان و سرب و روی تبادلی خاک با استفاده از دستگاه ICP-OES انداز ه گیری شد. به منظور بررسی همبستگی پارامترهای اندازه گیری شده گیاه و خاک، آنالیز مولفه های اصلی (PCA) انجام شد. یافته ها: کمپوست به طور معنی داری وزن خشک شاخساره M. cuneatum و V. speciosum را به ترتیب تا ۱۳ و ۱۹ درصد بهبود بخشید. کمپوست ۵ درصد به طور قابل ملاحظه ای سرب شاخساره را ۶۴ و ۳۴/۴ درصد به ترتیب در M. cuneatum و V. speciosum نسبت به شاهد کاهش داد. کمپوست در افزایش پتاسیم، فسفر، مس و نیکل نسبت به منیزیم، منگنز و کلسیم موثرتر بود. غلظت پتاسیم، مس و فسفر شاخساره گونه های M. cuneatum و V. speciosum با اعمال کمپوست به ترتیب ۲۲ و ۳۲، ۳۰ و ۱۴ و ۱۹ و۲۱درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. آنالیز PCA نشان داد که از بین عناصر مورد بررسی پتاسیم، فسفر و مس بیشترین تاثیر را از اعمال کمپوست پذیرفته و حداکثر نقش را در بهبود رشد گیاه و کاهش سمیت سرب داشتند. نتیجه گیری: کمپوست پسماند شهری رشد گیاهان M. cuneatum و V. speciosum را بهبود بخشید و با تثبیت سرب در خاک و در نتیجه کاهش جذب آن، سمیت گیاهی را تقلیل داد.

Municipal solid waste compost, Pb toxicity, Principal component analysis, Nutrients, کمپوست پسماند شهری, سمیت سرب, آنالیز مولفه های اصلی, عناصر تغذیه ای