مریم بروجردنیا - پژوهشکده خرما ومیوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز ، ایران.
سیدسمیح سمیح مرعشی - پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
سید ناصر موسوی - پژوهشکده خرما ومیوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات تنظیم کننده های رشد مرتبط با میوه نشینی در فصل گرده افشانی در نخل های خرمای کشت بافتی و نخل های ده ساله حاصل از پاجوش رقم برحی (۱۰ ساله) در نخلستان ستاد پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری در شهرستان اهواز انجام شد. در اوایل فصل بهار از درختان کشت بافتی و پاجوشی، نمونه برداری گل و میوه در سه مرحله ظهور اسپات، اسپات رسیده و ۲ هفته پس از گرده افشانی در سه تکرار صورت گرفت. به منظور ارزیابی میوه دهی، سه اسپات دیگر در هر نخل ۱ تا ۲ روز قبل از باز شدن طبیعی با گرده نر غنامی به روش سنتی گرده افشانی شد. در نمونه های گل و میوه جمع آوری شده از درختان کشت بافتی و پاجوشی، هورمون های گیاهی اکسین ( ایندول بوتیریک اسید و ایندول استیک اسید)، جیبرلین (GA۱, GA۳, GA۴, GA۹)، سایتوکینین (کاینتین و زئاتین)، جاسمونیک اسید و آبسیزیک اسید اندازه گیری شدند. در هفته پنجم پس از گرده افشانی، درصد میوه نشینی، درصد میوه های بکربار و درصد ریزش گل و میوه در سه اسپات گرده افشانی شده در هر نخل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گیاهان کشت بافتی نسبت به گیاهان حاصل از پاجوش دارای درصد میوه نشینی کمتر و میزان میوه های بکربار و ریزش گل و میوه بیشتری بودند. عملکرد میوه در گیاهان کشت بافتی کمتر از گیاهان حاصل از پاجوش بود. میزان هورمون های جیبرلین، اکسین و سایتوکینین در گیاهان حاصل از پاجوش در اغلب مراحل اندازه گیری شده بالاتر از گیاهان کشت بافتی بود. گیاهان کشت بافتی میزان آبسیزیک اسید و جاسمونیک اسید بالاتری نسبت به گیاهان پاجوشی داشتند. با استفاده از تجزیه رگرسیون خطی چندگانه و گزینش مدل برتر، میزان آبسیزیک اسید و جاسمونیک اسید گل و میوه، رابطه منفی با میزان میوه نشینی داشتند. درصد میوه نشینی با میزان کاینتین، ایندول استیک اسید، GA۳، GA۴ و GA۹ گل و میوه همبستگی مثبت داشت و میزان آبسیزیک اسید و جاسمونیک اسید دارای همبستگی منفی با میوه نشینی بود.

آبسزیکاسید, گردهافشانی, میوه بکربار, میوهنشینی