سید علی اکبر هدایتی
محبوبه خبازی
محمد هرسیج
محمد حسن گرامی
حامد غفاری فارسانی

فنآوری نانو به عنوان یک علم نوین، به سرعت در حال گسترش است که به دلیل گستردگی زیاد میتواند بیشتر جنبههای زیستی را مورد هدف قرار دهد. به همین دلیل، نگرانیها در مورد خطرات و عواقب این فنآوری در محیطهای زیستی به ویژه منابع آبی در حال افزایش است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر نانوذرات مس بر جهت یافتن یک نشانگر زیستی مناسب، ،Oncorhynchus mykiss بافت آبشش ماهی قزلآلای رنگینکمان ۱۸ گرم به مدت یک هفته در معرض ± برای اخطار وجود مس در منابع آبی، است. نمونهها با میانگین وزنی ۳ ۵۰ و ۱۰۰ میلیگرم در لیتر، قرار گرفتند. دمای ،۳۰ ، با دوزهای ۲۵ (CuO Nanoparticels) نانوذرات مس ۸ و سختی کل برابر با ۲۷۰ گرم بر لیتر کربنات ۸/ آب ۵ pH ، ۱۴ درجه سانتیگراد ± آب در طی دوره آزمایش ۱ کلسیم بود. در پایان دوره ۷ روزه، از هر تیمار، ۹ ماهی به صورت تصادفی صید شد و آبشش دوم سمت چپ آنها، جهت بررسی بافتشناسی جدا شد. آسیبهای بافتی مشاهده شده توسط نانوذرات مس شامل هایپرپلازی، تورم، برآمدگی اپیتلیوم تیغه ثانویه، آنوریسم لاملایی و نفوذ گلبول سفید بود. همچنین آسیبهای وارده در غلظتهای مختلف نانوذرات مس نیز مشخص شد. نتایج نشان داد که نانوذرات مس، همانند یون مس، به آبشش ماهی قزلآلای رنگینکمان آسیبهای بافتی وارد میکند و آبشش این ماهی میتواند نشانگر زیستی مناسبی جهت اثبات وجود مس در منابع آبی باشد. اگرچه مقایسه این آسیبها بیان داشت که میزان و شدت آسیب نانوذرات به مراتب کمتر از یون مس است.

نانوذرات مس, آبشش, نشانگر زیستی, قزلآلای رنگینکمان