مهتاب یارمحمدی - استادیار بخش ژنتیک، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.
محمد پورکاظمی - استاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
رضوان اله کاظمی - استادیار بخش فیزیولوژی و بیوشیمی، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
علی حلاجیان - کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی، بخش فیزیولوژی و بیوشیمی، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
محمد حسن زاده صابر - کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی، بخش ژنتیک، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.
ایوب یوسفی جوردهی - استادیار بخش فیزیولوژی و بیوشیمی، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

sox۹  یکی از ژن­های کد کننده پروتئینی است که نقش مهمی در تنظیم برخی از فعالیت­های سلولی در مهره داران ایفا می کند. با توجه به اهمیت فیل ماهی به عنوان یک گونه مهم در آبزی پروری تاسماهیان و نقش sox۹  در فرآیندهای تکوینی مهره داران، در این پژوهش اقدام به توالییابی ژن sox۹  و بررسی الگوی بیان آن در مراحل مختلف لاروی و تکوین گناد جنس نر فیل ماهی شد. نتایج نشان داد که توالی ژن sox۹  در فیل ماهی شباهت زیادی با گونه های دیگر تاسماهیان و مهره داران دارد که بیانگر نقش بنیادین و تکوینی این ژن در جانوران مختلف است. مطالعه بیان ژن sox۹  طی مراحل تکوینی لاروی (۱ ، ۳، ۶، ۱۵ و ۵۰ روز پس از تفریخ) نشان داد که sox۹ در مراحل مختلف لاروی بیان شد و بیشترین بیان آن مربوط به ۱۵ روز پس از تفریخ بود. در حالی که در نمونه های گناد تمایز یافته ماهیان (مراحل ۱ تا ۴ رسیدگی جنسی) sox۹  فقط در مرحله ۴ بیان می شد. درمجموع، به نظر می رسد فعالیت ژن sox۹ در مراحل ابتدایی زندگی با فرآیند­­های غضروف­زایی و اندام­زایی و در مراحل رسیدگی جنسی با تکامل بیضه در ارتباط است.

بیان ژن, فیل ماهی, تعیین جنسیت, مراحل تکوین, sox۹