طوبی میرزاپور - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
ابوالفضل بایرامی - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
تورج سهرابی لنگرودی - استادیار بخش اطلاعات علمی، موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

در این مطالعه امکان تمایز سلول های بنیادی به سلول های زایشی مردانه در شرایط کشت سه بعدی بر روی نانوالیاف کیتوزان مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، نانوالیاف کیتوزان از کیتین میگوی ببری خلیج فارس با روش الکتروریسی تهیه و به عنوان محیط سه بعدی با قطر منافذ مشخص برای کشت استفاده شد. سلول های بنیادی مزانشیمی (MSC) بر روی این داربست در حضور محیط کشت شرایطی شده حاصل از سلول های سرتولی قرار گرفتند. BMP۴ نیز به عنوان عامل خارجی اضافه شد. بنیادینگی سلول های MSC بند ناف و تمایز آن ها به سلول های زایشی به ترتیب با بررسی بیان ژن های CD۳۴، CD۴۴ و CD۱۰۵ و ژن های اختصاصی سلول های زایشی (Plzf، Stra۸، Oct۴ و Prm۱) ۱۰ و ۱۵ روز پس از کشت در دو گروه شاهد (فاقد داربست کیتوزان) و گروه کشت سه بعدی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد در هر دو گروه، سلول های MSC ژن های CD۴۴ و CD۱۰۵ را بیان کردند، ولی برای مارکر هماتوپویتیک (CD۳۴) منفی بودند. کشت سلول ها بر روی بستر نانوالیاف کیتوزان بیشترین خاصیت القایی را در بیان مثبت Stra۸ پس از گذشت ۱۵ روز از کشت و تولید سلول های زایشی از سلول­های بنیادی بند ناف داشت. این مشاهدات می­تواند افق­های جدیدی را از تکوین سلول­های زایشی با استفاده از سلول­های بنیادی و بستر نانوالیاف روشن کند.

نانوالیاف کیتوزان, کشت سه بعدی, سلول زایشی, سلول بنیادی مزانشیمی