رضا کریمی - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
اکبر نورسته نیا - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
حسین عباسپور - دانشیار گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
سکینه سعیدی سار - استادیار گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
اکرم سادات نعیمی - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

با توجه به این که افزایش نانوذرات تهدیدی جدی برای انسان، موجودات و اکوسیستم های آبی به شمار می آید، سمیت نانوذرات اکسید مس (CuO-NPs) روی سیانوباکتری Anabaena sp. با استفاده از آزمون مهار رشد (OECD۲۰۱) در غلظت های مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. بدین ترتیب که سیانوباکتری مذکور در محیط کشت زایندر منفی (Z-۸-N) و در شرایط بهینه نور و دما و تحت شرایط هوادهی در  اتاقک کشت رشد داده شد. پس از شروع فاز لگاریتمی رشد، نمونه ها در فواصل زمانی ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت در معرض غلظت های مختلف نانوذره اکسید مس قرار  داده شدند. تعداد سلول های سیانوباکتریایی هر روز شمارش شد و تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس روش Probit Analysis انجام شد. مقدار غلظت موثر (EC۵۰)، غلظت بدون اثر (NOEC)، نرخ رشد ویژه (μ)، زمان دو برابر شدن (G)، درصد مهار رشد (I%) و مقدار کلروفیل محاسبه شد. شاهد (رشد در محیط فاقد نانوذرات اکسید مس) و تیمارها در فواصل زمانی مشخص از نظر تراکم سلولی و درصد مهار رشد تفاوت معنی دار نشان دادند. علاوه بر این در محتوای کلروفیلی تیمارهای مختلف نسبت به شاهد تفاوت معنی داری مشاهده شد. به نظر می رسد، کاهش کارایی فتوسنتز یکی از مسیرهایی باشد که باعث خسارات قابل توجه نانوذرات اکسید مس بر Anabaena sp. می شود.

اکسید مس, آنابنا, آلودگی نانوذرات, اکوسیستم آبی, مهار رشد