علی صادق پور - دانشجوی دکتری زیست شناسی دریا، گروه زیست شناسی دریا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شهلا جمیلی - دانشیار موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
حسین خارا - دانشیار گروه شیلات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
علی ماشینچیان - استادیار گروه زیست شناسی دریا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شیرین جمشیدی - استادیار گروه ژنتیک، موسسه تحقیقات بین المللی تاس ماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

برای بررسی اثر کادمیم در تغییر بیان ژن متالوتیونین به عنوان نشانگر زیستی، سه تیمار آزمایشی با غلظت های ۲۰۰ (تیمار اول)، ۴۰۰ (تیمار دوم) و ۸۰۰ (تیمار سوم) میکروگرم در لیتر کادمیم و یک تیمار شاهد (بدون کادمیم)، هر یک با سه تکرار در نظر گرفته شد. در پایان دوره ۱۴ روزه تیمار با کادمیم محلول در آب، میزان بیان ژن متالوتیونین در بافت کبد تاس ماهی ایرانی بررسی شد. استخراج RNA از بافت کبد انجام شد، cDNA ساخته شد و صحت بیان و تغییرات بیان ژن به ترتیب با روش کیفی RT-PCR و روش کمی Real Time PCR بررسی شد. پس از بررسی های آماری، نتایج بیان ژن متالوتیونین نشان داد که افزایش غلظت کادمیم در تیمارها به تغییرات بیان ژن متالوتیونین در بافت کبد تاس ماهی ایرانی منجر شد و در غلظت ۲۰۰ میکروگرم در لیتر افزایش معنی داری را در بیان ژن متالوتیونین نشان داد (۰۵/۰>P). بنابراین می توان نتیجه گرفت که تغییرات بیان در ژن متالوتیونین تاس ماهی ایرانی می تواند به عنوان نشانگر زیستی مواجهه با فلز سنگین کادمیم در غلظت ۲۰۰ میکروگرم در لیتر مطرح باشد. اما به طور کلی، همیشه افزایش کادمیم محلول در آب منجر به افزایش بیان ژن در بافت کبد تاس ماهی ایرانی نخواهد شد و احتمالا مکانیسم های دیگری در حمل این فلز در بدن تاس ماهی ایرانی دخیل باشند.

متالوتیونین, کادمیم, بیان ژن, تاس ماهی ایرانی