راحله بگ زاده باغان - کارشناس ارشد بافت شناسی آبزیان، گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران
نگین سلامات - دانشیار گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران
احمد سواری - استاد گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران
عبدالعلی موحدی نیا - دانشیار گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات بنزوآلفاپایرن (BaP) بر محور هیپوفیزی- گنادی ماهی هامور معمولی (Epinephelus coioides) بود. در این راستا غلظت های مختلف BaP (۰، ۲، ۲۰ و ۲۰۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) به ماهیان تزریق شد و ماهیان به مدت ۱۴ روز در شرایط آزمایشگاهی نگهداری شدند. تغییرات هورمون های ۱۷- بتا استرادیول (E۲)، ۱۷- OH- پروژسترون، GTH I و GTH II در نمونه های پلاسمای خون ماهیان در روزهای ۱، ۴، ۷ و ۱۴ مورد بررسی قرارگرفت. تغییرات ساختار بافتی گناد ماهیان نیز در تیمارهای مختلف بررسی شد. با قرار گرفتن ماهیان در معرض BaP از روز چهارم کاهش های معنی داری در میزان هورمون های ۱۷- بتا استرادیول و ۱۷- OH- پروژسترون و همچنین افزایش های معنی داری در مقادیر هورمون های GTH I و GTH II در پلاسمای خون ماهیان مشاهده شد (۰۵/۰>P). همچنین، تغییراتی در ساختار بافتی تخمدان ماهیان تیمار شده با BaP شامل از بین رفتن یکپارچگی بافتی، افزایش فولیکول های کروماتین- نوکلئولوس و پری­نوکلئولوس، افزایش بافت همبند بینابینی و فولیکول های آترزی و کاهش فولیکول های تکامل یافته، مشاهده شد. بر اساس نتایج، کاهش میزان هورمون های استروئیدی چند روز پس از تزریق BaP نشان دهنده ویژگی های آنتی استروژنیکی این ترکیب است که با کاهش گیرنده­های استروژنی (ER) اثرات خود را اعمال می­کند. از طرفی، افزایش میزان هورمون­های گنادوتروپینی در روز ۷ آزمایش به دلیل بازخورد منفی هورمون های استروئیدی است.

بنزوآلفاپایرن, تخمدان, هامور معمولی, هیستوفیزیولوژی