عاطفه ساعدی - PhD, Department of Educational Sciences, Campus of Fatemeh Al-Zahra, Farhangian University, Ahvaz, Iran
صمد رحمتی - Assistant Professor, Department of Psychology and Counselling, Farhangian University, Tehran, Iran

مقدمه: مزاحمت سایبری عواقب حقوقی و روانی زیانباری برای نوجوانان به همراه دارد و می تواند اختلال جدی در رشدشان را به وجود آورد. بنابراین، اعتبارسنجی ابزارهای اندازه گیری دقیق و معتبر به منظور شناسایی زودهنگام و تعیین عوامل موثر بر آن، مهم است. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه پروژه مداخله مزاحمت سایبری اروپا (European Cyberbullying Intervention Project Questionnaire یا ECIPQ) در نوجوانان ایرانی بود. روش ها: این مطالعه توصیفی بین ۲۹۱ نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر اهواز انجام شد. نمونه ها به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند و به ECIPQ پاسخ دادند. پایایی پرسش نامه با روش های ضریب Cronbach's alpha، تنصیف Spearman-Brown و Guttman و روایی و ساختار عاملی آن با روش های روایی سازه و هم زمان در نرم افزارهای SPSS و AMOS تعیین گردید. یافته ها: ۱۴۲ نفر (۸/۴۸ درصد) از دانش آموزان پسر و ۱۴۹ نفر (۲/۵۱ درصد) دختر با میانگین سنی ۷۲/۱ ± ۶۱/۱۵ سال بودند. ضرایب Cronbach's alpha، تنصیف Spearman-Brown و همبستگی Guttman برای کل پرسش نامه به ترتیب ۸۸/۰، ۸۲/۰ و ۸۶/۰ به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل اندازه گیری ECIPQ از برازندگی نسبتا مناسبی برخوردار می باشد و ساختار دو عاملی آن تایید شد [۹۲/۰ = Comparative fit index (CFI)، ۹۱/۰ = Goodness of fit index (GFI) و ۰۷۸/۰ = Root mean square error of approximation (RMSEA)]. روایی هم زمان دو عامل قلدری و قربانی سایبری این پرسش نامه نیز از طریق همبسته کردن ماده های آن با ماده های پرسش نامه خشونت سایبری برای نوجوانان و مقیاس قلدری در مدرسه مورد تایید قرار گرفت (۰۵/۰ > P). نتیجه گیری: ECIPQ یک پرسش نامه معتبر و قابل اطمینان به منظور اندازه گیری مزاحمت سایبری در دو بعد قلدری کردن و قربانی شدن در میان نوجوانان ایرانی می باشد.

Adolescents, Confirmatory factor analysis, Cyberbullying, Reliability and validity, نوجوانان, تحلیل عاملی تاییدی, مزاحمت سایبری, روایی و پایایی