معصومه عیسی زاده ماتک - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی ، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی دانشگاه منابع طبیعی و علوم کشاورزی گرگان، گرگان، ایران.
سعید نواب پور - دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه منابع طبیعی و علوم کشاورزی گرگان، گرگان، ایران.
صادق آتشی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

افزایش املاح مختلف در خاک یا آب آبیاری گیاه را با تنش شوری مواجه می­سازد. گیاه با قرار گرفتن در محیط شور با منفی شدن پتانسیل اسمزی محلول خاک و انباشتگی یون­های سمی نظیر سدیم و کلر صدمه می­بیند. شوری بسیاری از خصوصیات رشد و فیزیولوژی گیاه را تحت تاثیر قرار می­دهد و مانع رشد و عملکرد مناسب آنها می­شود. بیوسنتز متابولیت­ های ثانویه در گیاهان دارویی نه تنها به صورت ژنتیکی کنترل می­شود، بلکه تحت تاثیر عوامل محیطی دیگر شامل شوری نیز قرار می­گیرد. به منظور بررسی اثر تنش شوری و اکوتیپ بر برخی از خصوصیات بیوشیمیایی گیاه زعفران، آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل برپایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج سطح شوری (شاهد، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۵۰ میلی مولار) و سه اکوتیپ (قائنات، تربت حیدریه و سبزوار) با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پاکدشت ورامین روستای فیلستان در سال ۱۳۹۷ انجام گرفت و سپس به گلخانه­های دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در اواخر پاییز سال ۱۳۹۷ انتقال داده شد. صفات اندازه گیری شده بیوشیمیایی (کلرفیل a، b، کل، کاروتنوئید، فنل کل، قندکل، پرولین و کروسین) بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با نرم افزار­های SPSS (Version۲۲)، SAS و Excel ۲۰۱۶ انجام گرفت و مقایسه میانگین ها با استفاده از روش LSD انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری اثرات آشکار و معنی داری بر صفات مورفولوژیک و بیوشیمیایی زعفران داشت. در بین سطوح شوری، سطح شوری ۵۰ میلی مولار در اغلب صفات مورد مطالعه نسبت به بقیه سطوح شوری برتری دارد. همچین اکوتیپ قائنات در اغلب صفات مورد مطالعه نسبت به دو اکوتیپ  تربت حیدریه و سبزوار برتری نشان داد.

کروسین, پرولین, شوری, زعفران, فنل کل, HPLC