افروز صابونچی - دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
کیومرث زرافشانی - استاد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
فرحناز رستمی - دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

تغییراقلیم یکی از چالش­های مهم در زندگی بشر به حساب می­آید و عملکرد سیستم­های زراعی را تحت­تاثیر قرار داده است. ظرفیت سیستم­های زراعی در بازیابی، سازماندهی­مجدد و تکامل پس از مواجهه با تنش­های خارجی در چارچوب نظریه تاب­آوری تحلیل شده است. آنچه در ادبیات تاب­آوری توجه بسیاری از منتقدین را به خود جلب کرده است، مفهوم­سازی تاب­آوری است. بنابراین هدف از این مطالعه، ارایه مقیاس سنجش تاب­آوری تحت عنوان شارپ (خودارزیابی و ارزیابی­جامع از تاب­آوری اقلیمی کشاورزان و دامداران( می­باشد که با هدف ارزیابی تاب­آوری سیستم­های زراعی به روش مشارکتی توسط فائو توسعه داده شده است. در این پژوهش این مقیاس را مورد واکاوی قرار داده و بومی­سازی نموده و برای اعتباربخشی آن از مشارکت ۲۰ زعفران­کار در استان کرمانشاه بهره گرفته شد. هدف این مطالعه، آزمایش پایلوت مقیاس شارپ بین زعفران­کاران استان بود که با استفاده از پرسشنامه استاندارد و بومی­شده شارپ و مصاحبه های عمیق با ۲۰ زعفران­کار و بحث های گروهی متمرکز با کشاورزان، تاب­آوری، چالش­ها و راهکارهای موثر بر تقویت تاب آوری زعفران­کاران بررسی و ارائه شد. نتایج اعتبارسنجی شارپ نشان داد که مولفه­های استفاده از کانال­های فروش بدون واسطه، بازار و عضویت در تشکل­ها سه گروه از اجزای نظام زراعی هستند که سیستم حداقل تاب­آوری را در برابر آن­ها دارد. اعتبارسنجی مقیاس مذکور با استفاده از ۴ معیار گابا و همکاران (۱۹۹۴) انجام شد که عبارتند از ۱- مقبولیت ۲- تصدیق پذیری ۳- انتقال پذیری ۴- اعتماد پذیری. نتایج این مطالعه می­تواند در جهت ارزیابی تاب­آوری و راهکارهای افزایش آن در برابر تغییرات­اقلیمی در سیستم­های زراعی کمک نماید.

تاب آوری, مقیاس شارپ, تغییرات اقلیمی, سیستم زراعی, زعفران کار