محسن مسعودیان - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ربابه فندرسکی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
محمد قره گزلو - دانشجوی دکتری سازه های آبی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری

سرریز و دریچه ی از پرکاربردترین سازه های اندازه گیری جریان و واپایش سطح آب در شبکه های انتقال آب به شمار می روند، که با ترکیب آنها به عنوان یک سازه، با توجه به عبور مواد شناور از روی سرریز و مواد قابل رسوب از زیر دریچه ی، مشکلات استفاده جداگانه هریک از سازه ها کاهش می یابد. در این تحقیق به بررسی آزمایشگاهی تغییرات ضریب بده ی سرریز- دریچه ی استوانه ای با فراسنجهای بی بعد  H/D(نسبت عمق بالادست جریان به قطر سازه) و H/a (نسبت عمق بالادست جریان به بازشدگی دریچه ی) درنهری با طول، عرض و ارتفاع به ترتیب ۱۰، ۶/۰ و ۷/۰ متر پرداخته شده است. همچنین، روند تغییرات ضریب بده ی سرریز و دریچه ی با اندازه گیری نیمرخ سرعت در زیر و روی سازه استخراج، و با نتایج ضریب بده در شبیه ترکیبی سرریز- دریچه ی استوانه ای مقایسه شده است. نتایج حاصله نشان دادند که با افزایش فراسنجهای بی بعد H/a و H/D ضریب بده سرریز- دریچه ی ابتدا کاهش یافته و سپس افزایش می یابد. روند ضریب بده ی دریچه ی در شبیه ترکیبی، کاهشی و برای سرریز ابتدا افزایشی و سپس به سمت ثابت شدن میل می نماید. همچنین، قطر سازه و بازشدگی دریچه ی برای ضریب بده ی هر سه سازه سرریز، دریچه ی و سرریز- دریچه ی در شبیه ترکیبی موثر می باشند، و ضریب بده ی سرریز- دریچه ی استوانه ای در محدوده ی آزمایشها از ۷۵ /۰- ۰۵/۱ متغیر است. در نهایت با تحلیل داده ها معادله ای جهت تخمین ضریب بده ی سرریز- دریچه ی ارائه گردید که دارای همبستگی بالایی می باشد.

سرریز, دریچه ی, ضریب بده ی, استوانه ای, نیمرخ سرعت