فاطمه قیطاسی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی محمدیان بهبهانی - گروه مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محسن حسینعلی زاده - گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حمیدرضا عسگری - گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

در طول دو دهه گذشته، توجه فراوانی به نقش پوسته های بیولوژیک در اکوسیستم های خشک و نیمه خشک شده است. با توجه به نقش پوسته های زیستی سطحی خاک در بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، و نبود اطلاعات کافی در خصوص ویژگی های ذاتی آن ها، این پژوهش می تواند در راستای درک مکانیسم موثر این پوسته ها مفید باشد. هدف از این پژوهش، بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی، در خاک های دارای پوسته های فیزیکی و بیولوژیکی (گلسنگ و خزه)، همچنین مطالعه ویژگی های شاخص فرسایش پذیری خاک و ارتباط متقابل آن ها، در منطقه تپه ماهورهای حاشیه دریاچه آجی گل در استان گلستان است. در این تحقیق، پس از انجام عملیات آزمایشگاهی و تعیین پارامترهای فیزیکو شیمیایی نمونه ها، همچنین تعیین شاخص فرسایش پذیری خاک با استفاده از روابط تجربی، به منظور بررسی و مقایسه میانگین خصوصیات فیزیکوشیمیایی پوسته های فیزیکی و بیولوژیکی (گلسنگ و خزه) در نمونه های سطحی خاک، در سطوح معنی داری مختلف در محیط نرم افزار R استفاده شد. با انجام آزمون آماری ANOVA تفاوت بین متغیرهای مورد نظر در سه پوسته مطالعه شده (فیزیکی، گلسنگ و خزه) بررسی شد. نتایج آزمون های آماری انجام شده برای خصوصیات شاخص فرسایش پذیری ذرات خاک تشکیل دهنده رسوبات پوسته های فیزیکی، گلسنگ و خزه نشان داد که بین پوسته های فیزیکی- گلسنگ تفاوت معنی داری وجود ندارد، ولی این شاخص بین پوسته های فیزیکی- خزه و خزه- گلسنگ اختلاف معنی دار دارد. همچنین در بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی مقدار کربن آلی، هدایت الکتریکی(EC)، پایداری خاک دانه، جورشدگی و میانگین قطر ذرات در پوسته های خزه- گلسنگ اختلاف معنی داری وجود نداشت. با توجه به مقدار p-value در خصوص اندازه ذرات تشکیل دهنده بافت خاک، بین تمامی ذرات رس، سیلت و شن برای ۳ نوع پوسته به استثنای خزه و گلسنگ از نظر درصد رس، اختلاف معنی داری در سطح ۰۵/۰ وجود داشت.

پوسته های بیابانی, فرسایش پذیری خاک, استان گلستان