رضا دهقانی بیدگلی - دانشگاه کاشان

درمنه دشتی یکی از گونه های مهم بوته ای اسانس دار در ترکیب گیاهی مراتع استپی است که به علت دارا بودن اسانس، معمولا در اواخر فصل تابستان و فصل پاییز، مورد چرای دام قرار می گیرد. از آنجایی که علاوه بر عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی نیز بر نوع و میزان اسانس این گونه گیاهی اثر می گذارند، و چرای دام تا حد زیادی متاثر از تغییرات اسانس این گونه است، هدف این پژوهش بررسی تغییرات فصلی اسانس گیاه درمنه دشتی در مراتع استپی منطقه گلچکان کاشان طی فصل های سال ۱۳۹۶ بود. نمونه برداری به صورت تصادفی انجام شد. نمونه های گیاهی پس از جمع آوری از رویشگاه های طبیعی، خشک شده و با روش تقطیر با آب توسط کلونجر به مدت ۶۰ دقیقه اسانس گیری شدند. اسانس حاصل از هر گیاه توسط دستگاه GC-MS آنالیز شد. نتایج حاصل نشان داد درمجموع ۴۳ ترکیب در اسانس درمنه دشتی وجود دارد که ۳۵ ترکیب بین فصول مختلف مشترک اند. اجزای اصلی اسانس را alp < /span>ha-thujene، alp < /span>ha-pinene، Camp < span style="letter-spacing:.۱pt;">hene، ۱,۸cineol و alpha-phelandrene تشکیل می دادند. بیشترین میزان alp < /span>ha-pinene در فصل تابستان (۵۰/۳۲درصد) و بیشترین میزان Camp < span style="letter-spacing:.۱pt;">hene در فصل بهار مشاهده شد (۷/۲۳درصد). بیشترین میزان alp < /span>ha-thujene و ۱,۸cineol در فصل بهار و تابستان، به ترتیب به میزان ۵۰/۲۶ و۵۰/ ۲۴درصد مشاهده شد. به جز برخی ترکیب ها از جمله alp < /span>ha-thujene، alp < /span>ha-pinene، Camp < span style="letter-spacing:.۱pt;">hene، سایر ترکیب های سازنده اسانس به طور محسوس، تحت تاثیر تغییرات فصلی قرار نگرفتند. بعضی از آن ها به مواد دیگر تبدیل شدند؛ ازاین رو غلظت آن ها در فصل پاییز و زمستان کاهش و در فصل بهار و تابستان افزایش یافت که بر میزان چرای دام از این گونه گیاهی تاثیر قابل ملاحظه ای داشتند.

آلفا- پینن, باران, چرای دام, درمنه, GC/MS