اسماعیل شیدای کرکج - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عیسی جعفری فوتمی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حمید نیک نهاد قرماخر - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

این مطالعه به بررسی اثرگذاری قرق بر خصوصیات خاک مرتع، در دو اقلیم متفاوت شامل اقلیم نیمه بیابانی (منطقه اینچه برون) و اقلیم سرد نیمه مرطوب (چهارباغ) در استان گلستان می پردازد. به منظور انجام نمونه برداری خاک در هر سایت، پنج نمونه از هر عمق برداشت و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شدند. برای مقایسه ویژگی های خاک عمق های متناظر سایت قرق با سایت شاهد آن در هر منطقه، از آزمون تی مستقل استفاده شد. به منظور شناخت نقش اقلیم در تغییرات خصوصیات خاکی و تعیین مهم ترین خصوصیاتی که تحت تاثیر قرق و اقلیم قرار گرفته اند، از آزمون تجزیه مولفه های اصلی (PCA) و محاسبه درصد تغییرات نسبی شاخص ها استفاده شد. لذا نتایج روش تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که مهم ترین خصوصیاتی که تحت تاثیر اقلیم و قرق قرار گرفته و سبب تفکیک سایت ها شده اند، کربن آلی، نیتروژن، هدایت الکتریکی، آهک و رس می باشند. نتایج نشان داد که افزایش دما سبب شده است تا قرق بیشترین تاثیر افزایشی را بر روی کربن آلی و نیتروژن به ترتیب با مقادیر بردار ویژه ۰/۹۹۴- و ۰/۹۱۰- در منطقه اینچه برون داشته باشد و اقلیم سرد سبب شده است تا قرق بیشترین تاثیر افزایشی را بر روی هدایت الکتریکی، آهک و رس با مقادیر ویژه، ۰/۸۹۸، ۰/۹۸۲ و ۰/۹۸۷ در منطقه چهارباغ داشته باشد. با توجه به نسبتا یکسان بودن طول دوره قرق به نظر می رسد کوهستانی بودن منطقه، سرما و یخبندان نسبت به بارندگی تاثیر بیشتری بر روی تغییر خصوصیات خاک گذاشته و درنتیجه، سبب کاهش تغییرات خاکی در این منطقه شده است؛ بنابراین منطقه چهارباغ به مدت زمان قرق بیشتری نیاز دارد.

اقلیم, خصوصیات خاک, قرق, مراتع, استان گلستان