هادی پناهی - استاد گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل
بهرام حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

در حقوق مدنی یکی از موضوعاتی که در مبحث قواعد عمومی قراردادها مورد مطالعه قرار می گیرد بحث فسخ قرارداد است و فسخ قرارداد،مسلما آثاری را به همراه خواهد داشت . هدف از پژوهش حاضر بررسی آثار و تبعات فسخ قرارداد بر روابط طرفین عقد در حقوق ایران می باشد که به روش توصیفی - کتابخانه ای انجام شد. در فقه حق فسخ ، گاه بموجب توافق متعاقدین و گاه بحکم قانون ایجاد می شود و از نظر ماهیت ، ایقاع محسوب می گردد و به یک اراده نیاز دارد که این اراده باید ابراز شود. همچنین فسخ کننده باید دارای اهلیت و اختیار باشد. در حقوق مدنی یکی از موضوعاتی که در مبحث قواعد عمومی قراردادها مورد مطالعه قرار می گیرد بحث فسخ قرارداد است در حقوق ایران به تبعیت از فقه امامیه »اصل لزوم قراردادها«مخصوصا در ماده ۲۱۹ ق.م، پذیرفته شده است یکی از استثنائات وارد بر این اصل ، فسخ عقد است که قانون مدنی در مبحث خیارات، موارد و احکام آن را بیان نموده و در بعضی از مواد مانند مواد ۲۸۶، ۲۸۷، ۲۸۸ و۴۲۹ به آثار فسخ اشاره نموده است .هم در فقه و هم در قانون مدنی ایران، مواد یا مباحثی که آثار فسخ را صریحا بیان نماید، موجود نیست ، اما با توجه به مباحث پراکنده و گذرا در فقه و حقوق ایران، راجع به آثار فسخ ، می توان دو اثر عمده برای فسخ قائل شد: ۱-انحلال عقد ۲- استرداد عوضین . در واقع تمام مباحث موجود پیرامون آثار فسخ قرارداد در قانون مدنی ایران، حول محور انحلال و نحوه استرداد عوضین است : مباحثی از قبیل زمان تاثیر فسخ ، قهقرایی نبودن فسخ ، نحوه استرداد عوضین از سوی متعاملین ، عدم مانعیت غیر مقدور بودن استرداد عوضیت و چگونگی رد عوض فرض تلف یا انتقال و... .

قرار داد، فسخ قرارداد، مطالبه خسارت، حقوق ایران