مرضیه اسکندری حصاری - Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran Medical Sciences, Islamic Azad University
فائزه صحبایی - Department of Nursing, Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran Medical Sciences, Islamic Azad University
جمیله محتشمی - Department of Nursing, Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran Medical Sciences, Islamic Azad University
مریم مرادیان - Rajaie Cardiovascular Medical and Research Center, Iran University of Medical Sciences

خلاصه هدف. این پژوهش با هدف طراحی و روان­سنجی ابزار استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب انجام شد. زمینه. بیماری­های قلبی به عنوان یکی از مسائل تهدیدکننده سلامتی و حوادث ضربه­ ای، آسیب­ های زیادی به کودکان وارد می ­سازد که یکی از آنها تجربه عمل جراحی است. لذا وجود یک ابزار استاندارد جهت ارزیابی اختلال استرس پس از سانحه در کودکان ضروری به ­نظر می­رسد. روش کار. در این پژوهش توصیفی از نوع روش ­شناختی، پژوهشگر با استفاده از چندین پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه، پیش ­نویس ابزار اولیه را طراحی کرد و سپس تحت بررسی ۱۰ نفر از خبرگان، که به روش هدفمند انتخاب شدند، قرار داد تا روایی صوری و محتوایی آن انجام شود. در مرحله بعد، پرسشنامه ۴۰ سئوالی برای تعیین روایی سازه در اختیار ۲۰۰ نفر از کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله بستری که تحت عمل­ های جراحی قلب کودکان قرار گرفته بودند قرار گرفت و در نهایت، پایایی ابزار بررسی شد. نرم ­افزارهای مورد استفاده برای تحلیل داده­ ها، نرم ­افزار SPSS نسخه ۲۴ و نرم­ افزار لیزرل نسخه ۱۰ بودند. یافته ­ها. پس از تهیه پیش­نویس، پرسشنامه برای تعیین روایی صوری  و محتوایی در اختیار ۱۰ نفر از خبرگان قرار گرفت. برای روایی صوری از نمره تاثیر آیتم استفاده شد و به ­دلیل مشابهت معانی، بعضی از سئوالات حذف شدند. برای تعیین روایی محتوا از دو شاخص نسبت روایی محتوا و  شاخص روایی محتوا بهره گرفته شد. طبق جدول لاوشه، سئوالات با نسبت روایی محتوای کمتر از ۰/۶۲ حذف شدند (تعداد ۷ سئوال)، سئوالات با نسبت روایی محتوای بیشتر از ۰/۷۹ پذیرفته شدند، و سئوالات با نسبت روایی محتوا بین ۰/۷۰ تا ۰/۷۹ دوباره اصلاح شدند. در مرحله روایی سازه، برای اطمینان از کفایت حجم نمونه، آزمون کیسر مایر الکین (KMO) انجام شد و نتایج آزمون کرویت بارتلت معنادار به ­دست آمد (۰/۰۰۰۱P≤). در نهایت، تحلیل عاملی اکتشافی به روش نمودار شن­ ریزه با چرخش واریماکس بر روی ۴۰ گویه صورت گرفت و تعداد ۷ سئوال با بار عاملی کمتر از ۰/۴ حذف گردید و در پایان، ۳۳ سئوال باقی ماند. برای تعیین پایایی پرسشنامه به روش همسانی درونی، مقادیر آلفای  کرونباخ سئوالات، همگی بالای ۰/۸۰ بودند. همچنین، نتایج آزمون-باز آزمون برای تعیین ثبات، ارتباط معناداری میان میانگین نمره پیش ­آزمون و پس آزمون در ۷ عامل پرسشنامه را تایید نمود (۰/۰۰۰۱P≤). نتیجه ­گیری. برای دستیابی به نتایج دقیق ­تر و کامل تر در تحقیق، لازم است ابزارهای روا و پایا مورد استفاده قرار گیرند. نتایج این مطالعه استحکام ساختار عاملی و پایایی قابل قبول ابزار استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب در جمعیت مورد مطالعه را نشان داد. ابزار  طراحی­ شده در این مطالعه روا و پایا است و می­تواند برای تعیین استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب استفاده شود. به ­علاوه، نتایج پژوهش می­تواند نسبت به آگاهی بخشیدن افراد حرفه­ ای در امر استرس پس از سانحه در کودکان تحت جراحی قلب مورد استفاده قرار گیرد.

Design, Psychometrics, Post-traumatic stress disorder, Pediatric cardiac surgery, طراحی, روان سنجی, استرس پس از سانحه, عمل جراحی قلب کودکان