نسیم یوسفی - کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان دانشگاه ملی زاهدان

در حکومت ساسانی که بر پایه دین و شاهی بناشده بود، روحانیون، مروج و مبلغ دین زرتشتی بودند. آن ها بازوی شاهان ساسانی در گردآوری اوستا، اصلاح گاشماری، تاسیس آتشکده ها، سرکوب ادیان غیر زرتشتی و بدعت گذاران بودند. معمولا معتقدند که دستگاه روحانیت ساسانی، از همان آغاز دارای ساختاری تشکیلاتی و نظام مند بوده؛ اما به نظر می رسد روحانیت ساسانی فرایندی درازمدت را برای تشکیلاتی شدن و تمایز میان مقام ها و وظایف پشت سر گذاشته بوده است. نقطه آغاز این فرایند، اقدامات کرتیر بود که باعث حضور پررنگ و مقتدرانه روحانیان و سلسله مراتب آن ها در پادشاهی ساسانی شد و نقطه اوج آن در زمان قباد و خسرو انوشیروان بود که موجب شد تشکیلات و سلسله مراتب اداری روحانیت ساسانی شکل نهایی به خود بگیرد. این فرایند و تشکیلات و ساز و کار آن، مبتنی بر الگوی قدرت پادشاهی و تابعی از رویدادهای سیاسی، دینی و اجتماعی بود. این پژوهش با اتکا به روش تاریخی و شیوه توصیفی_تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای مورد بررسی قرارگرفته است. دستاورد کلی این پژوهش آن است که مبانی و شیوه های نفوذ روحانیان در جامعه ساسانی چگونه بوده و دیگر آنکه چه رابطه ای مابین قدرت سیاسی و نفوذ روحانیت بوده و تاثیر متقابل آن ها بر روی یکدیگر به چه میزانی بوده است.

ساسانیان، طبقات، موبدان (مغان)، آتشکده، کرتیر، تنسر.