سید محمد حسن حکیم - استادیار پژوهشگاه قرآن و حدیث/دبیر گروه فقه

چکیدهبحث فقهی بر اساس زاویه بحث، مقدمات استدلالی و نوع جمع بندی و استنتاج به اقسام و گونه های متعدد بروز یافته است. مطالعه این گونه ها، اقسام و مصادیق بالغ بر بیست گونه بحث فقهی را نمودار می کند. در این نگاشته با تحلیل و تقسیم گونه های بحث فقهی مبتنی بر مبادی دانشی هر قسم، کوشیده ایم ساختار بحث فقهی را به شکل نظام مند با فروع متعدد ترسیم کنیم. برای تقسیم بحث و ساختارسازی در این پژوهش، کارکردهای صحیح هر یک از گونه ها تبیین و در تقسیم آنها دقت شده است. این نگارش بحث فقهی را بر اساس دو زاویه محوری کلی «استنباط کننده» و «نحوه طرح بحث» تقسیم کرده است. در قسم استنباط کننده به دو رویکرد «استنباط شخص محور» و «استنباط گروهی» و در قسم نحوه طرح بحث نیز به دو محور کلان «فقه فتوایی» و «فقه استدلالی» با گونه های متعدد هر قسم اشاره شده است. در این نوشتار همچنین نسبت هر قسم با اقسام دیگر مبتنی بر پیش فرض های آن روشن می شود.

گونه های بحث فقهی, ساختار بحث فقهی, اقسام بحث فقهی