فاطمه حاتمی - گروه زبان شناسی همگانی ، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان ، ایران
مرجان طاهری اسکوئی - گروه زبان شناسی همگانی ، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان ، ایران
بهزاد رهبر - گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
سیده نازنین امیرارجمندی - گروه زبان شناسی همگانی ، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان ، ایران
هنگامه واعظی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

پژوهش حاضر، افعال «برین» /bǝrin/ و «سزیان»/sǝzyân/ را به عنوان افعال کنشی در گویش کردی کلهری براساس رویکرد معنا شناسی شناختی مورد مطالعه قرار می دهد. شیوه جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای-میدانی انجام گرفته است. داده های پژوهش عبارتند از آثار ادبی، اصطلاحات و ضرب المثل های کردی کلهری که از دو طریق مراجعه به منابع نوشتاری و نیز مصاحبه و ثبت و ضبط گفتار روزمره گویشوران اصیل کردی کلهری استخراج شده است. با بررسی داده ها برمبنای مفاهیم معنی شناسی شناختی، برای فعل «برین» ۳۵ معنا و برای فعل «سزیان» ۱۱ معنا شناسایی شد. روابط معنایی در ساختار این افعال مورد بررسی قرار گرفت، باهمایی افعال کنشی با اعضای بدن در هردو فعل کنشی کردی کلهری دیده شد. باهمایی این افعال با اجزاء ضروری اعم از اعضای بدن یا کلمات خاص گویش کردی کلهری در انتقال معانی افعال کنشی نقش عمده ای داشته است. فعل «برین» به نسبت فعل «سزیان» معانی بیشتری را به خود اختصاص داده است و بیشترین تعداد باهمایی با اندام واژه ها دارد، همچنین بیشترین تعداد باهمایی با اسم را دارد و تعداد اصطلاحات بیشتری را به خود اختصاص داده است.

چندمعنایی, فعل کنشی, گویش کردی کلهری, معنی شناسی شناختی, نظریه سرنمون