نرگس رئوف زاده - Department of English Language and Literature, North Tehran Branch. Islamic Azad University, Tehran, Iran
راضیه اسلامیه - Department of English Language and Literature, Parand Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
مرتضی لک - Department of English Language and Literature, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

در دهههای اخیر به دلیل بحرانهایی که بشر در طبیعت ایجاد کرده، بازنگری در رابطه انسان و طبیعت اهمیت ویژهای یافته و در این میان ادبیات نیز سهم بسزایی داشته است. شکاف موجود بین آسیبهای زیست محیطی و پیامدهای آن، سبب بی توجهی انسانها به عواقب تخریبهای زیست محیطی شده است. مطالعه حاضر با بهرهگیری از نقد بومگرا و تکیه بر مفاهیمی چون انسانمداری، بومشناسیژرفنگر، بومشناسیسطحینگر و زیستمداری، برای نخستین بار به بررسی تطبیقی دو رمان اهل غرق اثر منیرو روانیپور و رویاهای حیوانی اثر باربارا کینگس الور میپردازد. پژوهش فوق با معرفی اخلاق زیست محیطی پستمدرن که بومشناسی ژرفنگر است، سیطره ایدئولوژی انسانمداری را به طور کامل رد کرده است و تنها راه نجات از بحرانهای زیست محیطی را خودشناسی و هم ذات پنداری با طبیعت میداند. روانیپور و کینگسالور هر دو از ترومای زیست محیطی که رنج ناشی از تخریبهای زیست محیطی را شامل میشود رنج میبرند و سعی دارند در بهبود اوضاع طبیعت گامی موثر بردارند. ترومای زیست محیطی هر دو نویسنده را ترغیب میکند تا با آسیبهایی که انسانها آگاهانه یا ناآگاهانه به طبیعت وارد میسازند مقابله کنند. این تحقیق بر آن است تا نشان دهد چیرگی ایدئولوژی انسان مداری که نگرشی سودجویانه و منفعت طلبانه را به همراه دارد، به شدت سبب تخریب طبیعت میشود. این در حالی است که بومشناسیژرفنگر با تکیه بر زیستمداری ضمن خودداری از آسیب به محیط زیست با هدف کسب منفعت، دغدغهای جز حفظ محیط زیست و منابع موجود در آن را ندارد.

Anthropocentrism, biocentrism, deep ecology, environmental ethics, shallow ecology, انسان مداری, اخلاق زیست محیطی, بوم شناسی ژرف نگر, بوم شناسی سطحی نگر, زیست مداری