رضا دهقان - گروه‎ ‎شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
محمد کاظم خالصی - گروه‎ ‎شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
سهراب کوهستان اسکندری - گروه‎ ‎شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

فیل­ماهی بلوگا (Huso huso) از مهمترین ماهیان تجاری دریای خزر است که تکثیر و پرورش و همچنین استحصال خاویار آن از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. این مطالعه برای برررسی آنالیز ریخت شناسی به منظور تعیین جنسیت غیر مهاجم در فیل­ماهی انجام شد تا در صورت نتیجه­گیری مناسب، جایگزین تعیین جنسیت با روش­های تهاجمی شود. تعداد ۱۸۰ قطعه ماهی طی دو هفته از مرکز آبزی گستران ساعی (ساری) مورد زیست سنجی قرار گرفتند. سپس از نمونه ها عکس­برداری گردید و عکس ها با تکنیک  TPS(Transaction processing system) جهت تعیین جنسیت بررسی شدند. تست آنوا همگنی داده های ریخت سنجی را نشان داد. آزمون لون وجود واریانس یکنواخت را در کلیه صفات ریخت سنجی نشان داد (۰۵/۰ P ≥). نتایج آنالیز تابع متمایزکننده در مورد صفات ریخت سنجی نشان داد که ۱۰۰درصد ماهیان نر و همچنین ۱۰۰ درصد ماهیان ماده خصوصیات خود را نشان دادند. بر اساس نتایج این آزمون، به طور میانگین گروه بندی ماهیان نر و ماده به میزان ۱۰۰ درصد به صورت دقیق انجام گرفت که این دلالت بر جدایی جنس ها بر اساس این آزمون دارد . رسم دندروگرام UPGMA صفات ریخت سنجی بر اساس میانگین پیوستگی نشان داد که نمونه های فیل­ماهی بلوگا بر اساس جنس تا حدود بسیار کمی از یکدیگر متمایز بودند. با این حال، تکنیک  TPSتوانست جنس های نر و ماده را از هم تفکیک کند، لذا می توان آن را به عنوان یک روش غیر مهاجم برای تعیین جنسیت ماهیان خاویاری مورد بررسی بیشتر قرار داد.

ریخت شناسی, تعیین جنسیت غیر مهاجم, فیل ماهی بلوگا