جواد احمد پناه - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران
علی جوانروح - بخش تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حسن خمیس آبادی - بخش تحقیقات تغذیه دام و طیور، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات اقتصادی جهت اجرای برنامه های اصلاح نژادی نقش کاربردی و پیش نیاز دارند. لذا هدف از مطالعه حاضر برآورد پارامترهای ژنتیکی و بررسی اثرات ژنتیکی مستقیم و مادری صفات رشد گوسفندان سنجابی بود. از اطلاعات گله گوسفند سنجابی ایستگاه مهرگان که طی سال های ۱۳۹۳تا ۱۴۰۰جمع آوری شده بود استفاده گردید. ۶ مدل حیوانی با و بدون اثرات ژنتیکی و محیطی دائمی مادری استفاده گردید. مدل مناسب برای تجزیه و تحلیل نهایی صفت بر اساس مقایسه نسبت لگاریتم درستنمایی و معیار آکاییک تشخیص داده شد. برای صفات اوزان تولد، ۳ و ۶ ماهگی، افزایش وزن روزانه از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی، نسبت کلیبر از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی به ترتیب مدل های ۲، ۲، ۲، ۵، ۵، ۲ و ۵ معنی دار بودند (۰/۰۵>P). وراثت پذیری مستقیم بر اساس مدل معنی دار برای صفات اوزان تولد، ۳ و ۶ ماهگی، افزایش وزن روزانه از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی، نسبت کلیبر از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی به ترتیب برابر ۰/۰۵، ۰/۱۰۳، ۰/۱۸۲، ۰/۴۲۲، ۰/۰۰۴، ۰/۱۳۵ و ۰/۰۰۱ براورد شدند. وراثت پذیری مادری برای صفات اوزان تولد، ۳ و ۶ ماهگی، افزایش وزن روزانه از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی، نسبت کلیبر از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی به ترتیب معادل ۰/۱۲۲، ۰/۱۹۱، ۰/۱۶۶، ۰/۰۸۷، ۰/۰۲۴، ۰/۱۵۶ و ۰/۰۰۴ محاسبه گردید. نسبت واریانس محیطی دائمی مادری به واریانس فنوتیپی برای صفات افزایش وزن روزانه از تولد تا ۳ ماهگی و از ۳ تا ۶ ماهگی، و نسبت کلیبر از ۳ تا ۶ ماهگی به ترتیب ۰/۰۸۸، ۰/۰۰۱ و ۰/۰۱۶ به دست آمدند. اثرات ژنتیکی و محیطی دائمی مادری بر صفات رشد معنی دار بودند و منظور نکردن آن ها در مدل نهایی تجزیه و تحلیل، موجب برآورد کم تر از حد پارامترهای ژنتیکی خواهد شد. هم چنین مقادیر وراثت پذیری برآورد شده نشان داد که صفات رشد گوسفند سنجابی به انتخاب ژنتیکی پاسخ می دهند.

اثرات مادری, پارامترهای ژنتیکی, صفات رشد, گوسفند سنجابی