لعبت تقوی - گروه علوم و مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
تورج ولی نسب - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
الهام قاضیان - گروه علوم و مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شاهرخ سطانی نیا - گروه علوم و مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
پرستو عسگری - گروه علوم و مهندسی محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سامان سخایی - گروه امنیت آب، دانشکده محیط زیست و توسعه پایدار، دانشگاه ساسکاچوان، ساسکاتون، کانادا
یلدا فضلی - گروه امنیت آب، دانشکده محیط زیست و توسعه پایدار، دانشگاه ساسکاچوان، ساسکاتون، کانادا

افزایش آلودگی فلزات سنگین در خلیج فارس که نتیجه رهاسازی مشتقات نفتی، فاضلاب های تاسیسات ساحلی نظیر پالایشگاه ها و کارخانجات بزرگ صنعتی، بنادر صیادی و تجاری، فاضلاب های خانگی و هم چنین رواناب کشاورزی که نتیجه استفاده از سموم دفع آفات و حشره کش ها می باشد از مهم ترین مخاطراتی است که این زیست بوم را با تهدید مواجه ساخته است. با توجه به اثبات ارزش تغذیه ای فراورده های دریایی در دهه های گذشته و لزوم تامین منابع پروتئینی و اسیدهای چرب ضروری بدن، مطالعه میزان عناصر سنگین جهت کاهش خطرات ناشی از مصرف آبزیان الزامی است. با توجه به اهمیت بررسی آلودگی های مربوط به فلزات سنگین در آبزیان خوراکی به علت احتمال تجمع این فلزات، ۳۰ نمونه ماهی ساردین روغنی و ۳۰ نمونه صدف خوراکی سواحل بوشهر مورد آنالیز قرار گرفت.ماهی ساردین روغنی و صدف خوراکی هر دو مصرف خوراکی برای انسان دارند و با توجه به گزارشات چند سال گذشته مبنی بر حضور آلاینده ها از جمله عناصر سنگین در آب های خلیج فارس، ضروری است که این گونه ها از نظر سلامت برای مصرف انسانی کاملا مورد آزمایش قرار بگیرند. هدف اصلی این تحقیق تعیین و اندازه گیری تجمع سرب، کادمیوم و نیکل در عضله ماهی ساردین روغنی و صدف خوراکی در خلیج فارس و برآورد ریسک ناشی از مصرف آن است. میانگین غلظت فلزات سرب، کادمیوم و نیکل در عضله ی ماهی ساردین روغنی به ترتیب ۰/۴۳۲۷، ۰/۰۱۹۲ و ۰/۰۰۰۶ و در نرم تن صدف خوراکی به ترتیب ۰/۷۴۱۴، ۰/۰۵۵۰ و ۰/۰۰۲۵ میکروگرم بر گرم وزن تر محاسبه شد. مقایسه میانگین غلظت فلزات با مقادیر استاندارد اعلام شده توسط سازمان های جهانی نظیر سازمان جهانی بهداشت ، سازمان غذا و دارو آمریکا و وزارت کشاورزی و شیلات و غذای انگبستان نشان داد که تمام مقادیر مذکور پایین تر از حد استاندارد بود. شاخص HQ نیز برای هر دو گونه کمتر از ۱ به دست آمد که نشان می دهد مصرف ماهی ساردین روغنی و صدف خوراکی خطر جدی برای سلامت مصرف کنندگان از نظر میزان سرب، کادمیوم و نیکل ندارد.

فلزات سنگین, ماهی ساردین روغنی, صدف خوراکی, بوشهر, ارزیابی ریسک, خلیج فارس