محمد خالدی علمداری - دانشجوی دکتری تخصصی آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز. تبریز، ایران.
ابوالفضل مجنونی هریس - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
احمد فاخری فرد - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

دستیابی به راهکارهای استفاده از اطلاعات آب وهوا در راستای پیاده سازی استراتژی های مدیریت ریسک و به تبع آن افزایش آمادگی و کاهش آسیب پذیری در برابر تغییرات آب وهوایی تحت عنوان مدیریت ریسک یکی از چالش هایی است که جامعه کشاورزی با آن مواجه است. در این میان، خشکسالی از عمده منابع مخاطره آمیز برای سیستم های کشاورزی به شمار می آید و این تهدید غالبا در شرایط کشت دیم خود را به صورت ویژه ای نشان می دهد. در این پژوهش شاخص خشکسالی در طول دوره رشد گندم دیم و عملکرد آن در منطقه تبریز واقع در شرق دریاچه ارومیه با هدف توسعه مدل مبتنی بر توابع مفصل به منظور تعیین احتمالات توام ریسک عملکرد گندم دیم و وضعیت های مختلف خشکسالی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل، مناسب ترین توزیع آماری برای شاخص خشکسالی و عملکرد به ترتیب نرمال و لوجستیک می باشد. این توزیع ها به صورت مشترک در تابع مفصل منتخب کلایتون با شاخص های ارزیابی AIC و RMSE که مقادیر آن ها به ترتیب -۱۱.۱۰ و ۰.۰۳۶ می باشد لحاظ و احتمالات توام شرایط مورد نظر را ارائه می کنند. نتایج نشان داد که احتمال تجمعی رویداد ریسک عملکرد و وقوع خشکسالی به طور کلی در حدود ۳۳ درصد برآورد می گردد که با تفکیک احتمال وقوع توام، منوط به وقوع خشکسالی ملایم، متوسط، شدید و بسیار شدید، مقادیر احتمال رویداد به ترتیب برابر با ۱۸.۴۳، ۷.۸۲، ۴.۲۶ و ۲.۳۲ درصد می باشد؛ لذا احتمال وقوع توام ریسک عملکرد در شرایط مختلف خشکسالی متفاوت بوده و به عنوان رویداد حاد، با شدت یافتن وضعیت خشکسالی، احتمال وقوع توام نیز کاهش می یابد.

آنالیز ریسک, کاپولای ارشمیدسی, کاپولای بیضوی, ریسک خشکسالی, SPI