سجاد نصیری - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه زنجان، زنجان
بابک عندلیبی - دانشیار گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشگاه زنجان، دانشکده کشاورزی
افشین توکلی - دانشیار گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشگاه زنجان، دانشکده کشاورزی
محمدامیر دلاور - دانشیار گروه خاک، دانشگاه زنجان، دانشکده کشاورزی
لوکاس ون زویتن - استاد گروه خاک دانشگاه نیوساوت ولز، استرالیا

آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در دو سال زراعی متوالی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بر روی گیاه جو رقم جلگه انجام شد. در این آزمایش دو سطح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد و قطع آبیاری در مرحله گلدهی)، چهار سطح بیوچار (بدون بیوچار به عنوان شاهد، ۰.۲۵، ۰.۵ و یک درصد وزن خاک) و سه سطح هورمون متیل جاسمونات همزمان با گلدهی و اعمال تنش (بدون محلول پاشی به عنوان شاهد، ۵۰ و ۱۰۰ میکرومول در لیتر متیل جاسمونات) مورد استفاده قرار گرفت. بر این اساس تنش، بیوچار و متیل جاسمونات بر محتوای پرولین، کربوهیدرات، نشت الکترولیت ها، غلظت رنگ دانه های فتوسنتزی، وزن خشک کل، تعداد سنبله بارور، وزن هزاردانه و همچنین عملکرد اقتصادی جو تاثیر معنی دار گذاشتند. علی رغم اینکه غلظت پرولین و کربوهیدرات و میزان نشت الکترولیت در اثر تنش خشکی افزایش و غلظت رنگ دانه های فتوسنتزی کاهش یافت، اما استفاده از بیوچار به میزان ۰.۲۵ وزن خاک و محلول پاشی متیل جاسمونات به غلظت ۵۰ میکرومول در لیتر در بسیاری از صفات مورد مطالعه باعث تعدیل اثرات تنش خشکی شده و در نهایت منجر به بهبود رشد و عملکرد جو شدند. از نتایج به دست آمده در آزمایش مشخص شد که استفاده از سطوح بالای این مواد ضد تنش در بعضی از موارد نه تنها نمی توانند اثرات مطلوبی در جلوگیری از اثرات مخرب تنش خشکی داشته باشند، بلکه در مواردی منجر به تشدید این اثرات شده و باعث کاهش رشد و عملکرد گیاه می شوند.

پرولین, رنگ دانه فتوسنتزی, قطع آبیاری, کربوهیدرات های محلول, تنظیم کننده رشد گیاهی