عالیه علی پور - دانشجوی دکتری، گروه زراعت، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
محمد مهدی رحیمی - استادیار گروه زراعت، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
سید ماشاله حسینی - دانشیار گروه تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
عبدالله بحرانی - استادیار گروه زراعت، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران

به منظور بررسی تاثیر میکوریزا (Glomus mosseae) و باکتری محرک رشد (Azospirillum) در شرایط تنش خشکی بر خصوصیات زراعی و بیوشیمیایی گیاه رازیانه تحقیقی در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ در دو منطقه کودیان و زرقان از توابع شیراز در استان فارس انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح ۳۰ (شاهد)، ۶۰ و ۹۰ درصد ظرفیت زراعی و فاکتور فرعی میکوریزا Glomus mosseae در دو سطح عدم تلقیح و تلقیح با قارچ و فاکتور فرعی دیگر شامل باکتری محرک رشد Azospirillum در دو سطح عدم تلقیح و تلقیح بذر با باکتری بود. نتایج به دست آمده نشان داد تلقیح بذر با میکوریزا Glomus mosseae و باکتری محرک رشد Azospirillum توانست در هر دو منطقه تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد زیستی، عملکرد اسانس، میزان اسانس، ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته و وزن هزار دانه داشت و اثرات تنش خشکی را بهبود بخشید. بیشترین میزان عملکرد در هر دو مکان متعلق به تیمار ۳۰% ظرفیت مزرعه در تلقیح با قارچ و باکتری محرک رشد بود. تیمار تلفیقی میکوریزا و باکتری محرک رشد در شرایط تنش خشکی نیز باعث افزایش عملکرد دانه در دو منطقه زرقان و کودیان به ترتیب ۳۲.۴% و ۳۱.۸% گردید. بر اساس یافته های تحقیق، تیمار تلفیقی میکوریزا و باکتری محرک رشد در شرایط بدون تنش و شرایط تنش ملایم برای نقاطی مشابه با شرایط آب و هوایی منطقه موردمطالعه می تواند موردتوجه قرار گیرد.

باکتری محرک رشد, تعداد چتر در بوته, تلقیح با قارچ, عملکرد اسانس, عملکرد زیستی