محسن مرسلپور - دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان
مهدی اسدی - استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

عبدالحسین تیمورتاش یکی از کنش گران برجسته دوره پهلوی اول بود که نقش مهمی در تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن دوره ایفا نمود. تلاش‎های او در روی کار آمدن حکومت پهلوی و نقش برجسته وی در اصلاحات نوین در ساختار حکومت، مورد توجه پژوهشگران متعددی قرار گرفته است. در تحقیقات انجام گرفته نیز داوری‎های ناهمسانی در مورد عملکرد و شخصیت تیمورتاش وجود دارد. تعارض‎های کنشی تیمورتاش و فقدان یک چارچوب مفهومی مشخص برای تحلیل شخصیت وی، از مولفه‎های مهم در صعوبت شناخت شخصیت تیمورتاش است. مقاله حاضر ضمن در نظر داشتن تمامی مولفه‎های شخصیتی  و معطوف به بستر تاریخی، با برگزیدن تیپ‎شناسی شخصیت اینیاگرام درصدد پاسخ گویی به این پرسش اساسی است که ویژگی‎های روان شناسی شخصیتی تیمورتاش چه تاثیری در کنش گری‎های او در دوران پهلوی اول داشت.  در مقاله حاضر گردآوری اطلاعات با روش تاریخی انجام شده و در بسط و تحلیل مطالب نیز نویسندگان کوشیده‎اند از روش مطالعات میان رشته‎ای بهره گیرند و تحقیقی با رویکرد تاریخی-روان شناسی انجام دهند. براساس یافته‎های پژوهش حاضر، شخصیت عبدالحسین تیمورتاش در قالب تیپ هشتم اینیاگرام و به‎عنوان رهبری سازنده و قدرت‎طلب صورت‎بندی می‎شود که برخی اقدامات و تعارض‎ها در کنش‎های او را برپایه تیپ‎های آرامشی و تنشی و بال‎های تیپ هشتم می‎توان تبیین نمود. بر همین اساس نتایج پژوهش نشان می‎دهد خصوصیات روان شناختی تیمورتاش نقش مهمی در رسیدن او به مقام وزارت دربار، اجرایی شدن بسیاری از اصلاحات و تحولات در وزارت خارجه و کنش گری‎های او در تقابل با نظامیان و گروهی از دیوان سالاران داشت و ازجمله بسترهای سقوط او شد.

تیمورتاش, پهلوی, اینیاگرام, تیپ هشتم, قدرت طلب