صدیقه پروان - دانشجو دکتری دانشگاه علوم و معارف قرآن قم (نویسنده مسئول)
فائزه عظیم زاده اردبیلی - دانش آموخته دکترا و دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه امام صادق تهران
رحمان عشریه - دکترای تخصصی استادیار و هیات علمی دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم قم

این پژوهش با هدف بررسی و نقد مولفه های هویت مادری و واکاوی علت تنزل جایگاه مادر در سند ۲۰۳۰، و کشف دیدگاه گفتمان دینی و غربی نسبت به این مقوله انجام شده است. روش پژوهش در این مقاله، اسنادی کتابخانه ای است و نوع تحقیق توصیفی تحلیلی به روش تحلیل محتوای کیفی است. جامعه تحقیق عبارت است از متن سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ و مجموعه اسناد بین المللی که به عنوان اسناد پشتیبان سند ۲۰۳۰ تدوین شده است و کتاب های مرتبط با تحلیل این سند و نصوص دینی و آراء اندیشمندان اسلامی و غربی درباره مفهوم هویت انسان و هویت مادر. در این مقاله مسئله اصلی این است که سند ۲۰۳۰ درخصوص هویت مادری چه رویکردی دارد و نظر گفتمان دینی در این رابطه چیست؟ یافته های پژوهش این است که در برخی از اهداف سند ۲۰۳۰ به مسائل زنان پرداخته شده که در آن هویت فطری مادر مخدوش گردیده است و متاثر از نظر متفکران علوم اجتماعی غربی هویت مادری جزو هویت های ثانویه در نظر گرفته شده، و این گونه پنداشته شده است که هویت مادر مانند دیگر هویت های اجتماعی تحت تاثیر کنش های اجتماعی و به مثابه ابزار و راهبردی سودگرایانه در جهت هدفی خاص انگاشته شده است که با تغییرات فرهنگ جوامع تطبیق پیدا می کند و دچار تغییر می شود. درصورتی که مادری جزو هویت های فطری و اولیه بوده و با نگاهی هستی شناسانه و غایت‎ شناسانه تعیین می گردد. از نظر وجودشناسی زن در هویت مادرانه خود قابلیت بارداری، ظرفیت پرورش جنین و فرزندآوری و توان تربیت پذیری و تربیت کنندگی را داشته است و از نظر غایت شناسی، وجود وی در بقای نسل موثر بوده، قابلیت خلافت الهی را نیز دارد.

هویت مادری, سند توسعه پایدار ۲۰۳۰, گفتمان