عاطفه یاس - Research Committee, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
الهه منصوری قزل حصاری - Research Committee, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
رباب لطیف نژاد رودسری - Department of Midwifery, School of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Science, Mashhad, Iran

مقدمه: کارآزمایی ­های بالینی از مطالعات با ارزش در حیطه علوم پزشکی بوده و نقش موثری در پیشگیری و درمان بیماری­ها دارند. جهت دستیابی به شواهد معتبر در زمینه روش­های غیردارویی موثر بر ایلئوس پس از سزارین، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نقادانه کارآزمایی­های بالینی منتشر شده در زمینه­ی تاثیر روش­های غیر دارویی بر ایلئوس پس از زایمان سزارین طراحی و اجرا شد. مواد و روش کار: در این مرور انتقادی، کارآزمایی­ های بالینی غیر دارویی در زمینه ایلئوس پس از زایمان سزارین در پایگاههای  اطلاعاتی,Pubmed, Web of science, scopus, Embase, ProQuest   SID , Magiran, Iranmedex با کلمات کلیدی: زایمان سزارین، ایلئوس، حرکات روده، عبور گاز، دفع مدفوع ، عملکرد روده و روش­های غیر دارویی و Cesarean delivery, ileus, bowel movements, passing gas, defecation, bowel function and non-pharmacological methods  از تاریخ ۱/۱/ ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۳/۹/۲۵ جستجو شدند. بررسی کیفیت مقالات از چک لیست کانسورت درمان­های غیردارویی ۲۰۱۷ که شامل: ۶ بخش، ۲۵ سوال و ۴۴ گویه صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل توصیفی داده ­ها از نرم افزار  SPSS۲۰۱۹ استفاده شد. یافته ها: در مجموع۲۳ مقاله مورد ارزیابی نقادانه قرار گرفت. روش­های غیر دارویی با تعداد نه مقاله در ارتباط با جویدن آدامس (۴۰%)، پنج مقاله در زمینه تغذیه زودرس بعد جراحی سزارین (۲۱%)، سه مقاله در ارتباط با طب فشاری (۱۳%)، دو مقاله در ارتباط با نوشیدن قهوه (۹%)، یک مقاله در مورد انجام ورزش (۴/۵%) و سه مقاله در زمینه گیاهان دارویی ( ۱۳%) به دست آمد. درصد انطباق مقالات با معیارهای ابزار کانسورت، ۶۰ درصد و میانگین امتیاز آن­ها ۴/۴± ۲۷ و دامنه امتیاز مقالات ۳۳-۱۴ بود. بیشترین نقص در بخش­ های نتایج و روش کار بود. نتیجه ­گیری: کیفیت کارآزمایی­ های بالینی در زمینه تاثیر روش­های غیر دارویی بر ایلئوس پس از زایمان سزارین در ۱۰ سال اخیر در حد متوسط بود که نیازمند توجه بیشتر و  آشنایی نویسندگان با چک لیست­ه ای استاندارد گزارش ­دهی مطالعات است. داوران مجلات نیز جهت ارزیابی نقادانه مقالات، استفاده از چک لیست­ های بین المللی گزارش مقالات را مد نظر قرار دهند.

Cesarean delivery, Ileus, Bowel movements, Bowel function, Passing gas, Defecation, non-Pharmacological approaches, زایمان سزارین, ایلئوس, حرکات روده, عبور گاز, دفع مدفوع, روش های غیر دارویی, عملکرد روده