آناهیتا کمیجانی - دانشگاه شهید رجائی
ابراهیم ریحانی - دانشگاه شهید رجائی
زهرا رحیمی - دانشگاه علامه طباطبائی
احسان بهرامی سامانی - دانشگاه شهید بهشتی

اهمیت آمار و آموزش آن در دنیای کنونی که سرشار از اطلاعات و داده است، برکسی پوشیده نیست. تفکر آماری هسته اصلی درک صحیح مفاهیم آماری، تجزیه و تحلیل داده­ها و تفسیر پدیده­هاست. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به تعریفی جامع از تفکر آماری و تعیین عناصر آن، پژوهش­های سی و سه سال اخیر را مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش توصیفی، به روش فراترکیب کیفی به انجام رسیده است تا بینشی عمیق و تفسیری جامع از کلیت پژوهش­های موجود ارائه کند. بر اساس معیارهای ورود تعداد ۱۲۳ پژوهش در بازه سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲، شناسائی شد و در نهایت پس از غربالگری، تعداد ۲۲ تحقیق برای بررسی و تحلیل دقیق انتخاب شد. با توجه به یافته­های فراترکیب حاضر، عناصر تفکر آماری عبارتند از: ۱- داده محور بودن: توجه به داده­ها، تشخیص نیاز به داده­ها، جمع آوری و در نظر گرفتن داده ها، بازنمایی­های مختلف داده­ها و نیز روش­های تبدیل آنها به یکدیگر. ۲- تغییر پذیری: در نظرداشتن تغییرات دائمی در همه پدیده­ها. ۳- استنباط آماری: توجه به انواع نمونه­گیری، استدلال و استنباط با استفاده از مدل­های آماری شامل استفاده از نمودارهای آماری و تعمیم نتایج از نمونه به جامعه. ۴- تحلیل زمینه آماری: تلفیق مسئله آماری با زمینه.

Statistical thinking, Statistical Literacy, Statistical Reasoning, Statistics Education, Metasynthesis., تفکر آماری, سواد آماری, استدلال آماری, آموزش آمار و فراترکیب.