اصغر راست بود - گروه نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

آنالیز تغییرات تنش کولمب در عمق متوسط لرزه ­ای برای برآورد احتمال رخداد زمین ­لرزه در بسیاری از مناطق لرزه خیز به کار گرفته شده است. این مطالعات نشان می دهند که در اکثر موارد مکان رخداد زمین لرزه های بعدی متاثر از تغییرات تنش کولمب ناشی از زمین لرزه های قبلی در آن منطقه است. به منظور بررسی مکان احتمالی رخداد زمین لرزه های بزرگ، تغییرات تنش کولمب همالرزه­ای (Coseismic Coulomb Stress Changes) ۲۴ زمین لرزه تاریخی و دستگاهی با بزرگای بیشتر از ۵/۵ در بخش شرقی ایران به ­ترتیب تاریخی محاسبه شد. بررسی برهم­کنش مکانیکی مابین زمین لرزه ها، ارتباط مکانی مابین آن­ها را در حدود ۵۰ درصد از رویدادها نشان داد. همچنین به منظور آگاهی از این­ که در کدام قسمت از منطقه مورد مطالعه خطر لرزه ای بیشتر است، تغییرات تنش کولمب تجمعی هما لرزه­ای بر روی صفحات گسلی با هندسه بهینه محاسبه شد. نتایج این محاسبات مناطق پرخطر و محتمل برای زمین لرزه های بزرگ بعدی را نشان داد. این مناطق برای گسل ­های شیب­ لغز عبارتند از: قسمتی از گسل بالهر (Balher) در جنوب غربی گسیختگی زمین لرزه ۱۹۴۰، قسمت شمالی گسل فردوس در غرب گسیختگی زمین لرزه دوم ۱۹۶۸ و قسمت جنوبی گسل فردوس در غرب گسیختگی زمین لرزه ۱۹۴۷، قسمتی از گسل محمدآباد در جنوب گسیختگی زمین لرزه ۱۹۴۱، قسمت هایی از گسل طبس در شرق گسیختگی زمین لرزه ۱۹۷۸. برای گسل ­های امتداد لغز نیز این مناطق عبارتند از: بخشی از گسل درونه در شمال گسیختگی زمین لرزه دوم ۱۹۰۳، قسمت غربی گسل دشت بیاض در غرب گسیختگی زمین لرزه سوم ۱۹۷۹، گسل دوست آباد در جنوب گسیختگی زمین لرزه ۱۹۴۷، قسمت انتهایی گسل آبیز در جنوب گسیختگی زمین لرزه ۱۹۹۷، ابتدای گسل نایبند در جنوب گسیختگی زمین لرزه ۱۹۷۸.

تغییرات تنش کولمب, برهم کنش مکانیکی, گسل فعال, زمین لرزه, شرق ایران