حجت الله قاسمی - دانشجوی دکتری گروه مهندسی عمران، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
امیرپویا صراف - استادیار گروه مهندسی عمران، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
بابک امین نژاد - استادیار گروه مهندسی عمران، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

در این پژوهش، در گام اول مقادیر تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، در سه سال خشک، نرمال و تر به ترتیب ۲۰۱۵، ۲۰۱۹، ۲۰۲۲، با استفاده از مدل SWAT واسنجی شده بر اساس رواناب و عملکرد محصول و الگوریتم SEBAL به دست آمده است. مدل SWAT با استفاده از ۶ ایستگاه هیدرومتری برای دوره های ۲۰۱۶-۲۰۰۰ و ۲۰۲۰-۲۰۱۷، به ترتیب واسنجی و اعتبارسنجی شد که برای دوره واسنجی، مقادیر ضریب تبیین (R۲) بین ۵۴/۰ تا ۷۱/۰، ضریب نش - ساتکلیف (NS) بین ۵۲/۰ تا ۶۸/۰ و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) بین ۵۰/۱۲ تا (m۳/s) ۰۰/۳۲ و برای دوره اعتبارسنجی، مقادیر R۲ بین ۵۱/۰ تا ۶۵/۰، NS بین ۵۰/۰ تا ۶۵/۰ و RMSE بین ۰۳/۱۲تا (m۳/s) ۲۳/۲۳ بوده است. همچنین متوسط عملکرد مشاهداتی و شبیه سازی شده محصول استراتژیک حوضه آبریز، به ترتیب برابر با ۶۸/۴ و ۹۸/۴ تن در هکتار بوده است. در ادامه، نتایج الگوریتم SEBAL و مدل SWAT براساس وضعیت سال آبی، با یکدیگر تحت مقایسه قرار گرفتند که همگرایی میان نتایج این دو روش، برای سه سال نرمال، خشک و تر به ترتیب برابر با ۷۲/۰، ۵۸/۰ و ۴۹/۰ بوده است. در مرحله دوم از این تحقیق، با توجه به داده های زمینی و با استفاده از تصاویر سنجنده MODIS از ماهواره Terra که دارای قدرت تفکیک زمانی مناسب است و سنجنده OLI از ماهواره Landsat۸ که دارای قدرت تفکیک مکانی مناسب است، نتایج الگوریتم SEBAL و محدوده تغییرات پارامترهای اصلی این الگوریتم در دشت های حوضه های اهوازملاثانی و الباجی، ارائه شد. دشت اهوازملاثانی دارای سطح زیرکشت بالاتر و تغییرات توپوگرافی کمتر است. شبیه سازی عملکرد محصول توسط نرم افزار SWAT، در دشت الباجی نتیجه بهتری به دست داده است. با توجه به نتایج این تحقیق، مقادیر تبخیر و تعرق استخراجی از الگوریتم SEBAL و مدل SWAT می توانند نزدیک به مقادیر واقعی تبخیر و تعرق در حوضه باشند.

تبخیر و تعرق, SEBAL, رواناب, عملکرد محصول, MODIS