مائده احمدپور - دانشجوی کارشناس ارشد رفتار حرکتی
میثم رضایی - دکترای رفتار حرکتی

هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی شناختی رفتاری با رویکرد ذهن آگاهی و تمرینات تعادلی بر تعادل و بهزیستی روانشناختی سالمندان بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و نیمه تجربی بود. طرح تحقیق حاضر به صورت پیش آزمون و پس آزمون در سه گروه، تمرین تعادلی، تمرین ذهن آگاهی و گروه کنترل بود. آزمودنی های این تحقیق شامل ۴۵ نفر از سالمندان زن در دامنه سنی ۶۰ تا ۷۵ سال بود. نمونه ها پس از انتخاب به طور تصادفی در سه گروه ۱۵ نفری شامل: ۱. گروه تمرین ذهن آگاهی ۲. گروه تمرین تعادلی ۳. گروه کنترل جایگزین شدند. پس از انتخاب نمونه ها و گروه بندی افراد، مقیاس روانشناختی ریف بین افراد توزیع و توسط نمونه ها تکمیل شد و تمامی افراد در آزمون تعادل برگ شرکت کردند (پیش آزمون). سپس افراد در این مرحله به مدت ۱۶ جلسه ۶۰ دقیقه ای (سه روز در هفته) طبق برنامه گره خود به تمرینات تعادلی یا ذهن آگاهی پرداختند. گروه کنترل در این مدت هیچ گونه تمرین یا آموزشی دریافت نکرد. پس از طی دوره تمرینی تمامی گروه ها در پس آزمون (طمابق پیش آزمون) شرکت کردند. بای آزمون فرضیه ها از روش تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی دانکن استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss۲۱ و Excel استفاده شد. سطح معنی داری برای تمامی فرضیه ها کمتر از ۵ صدم در نظر گرفته شد. یافته ها نشان داد؛ هر دو روش تمرینات تعادلی و ذهن آگاهی بر بهزیستی روانشناختی و تعادل سالمندان تاثیر داشته و سبب بهبود بهزیستی روانشناختی و تعادل سالمندان شده است. همچنین بین تاثیر تمرینات ذهن آگاهی و تعادلی بر تعادل و بهزیستی روانشناختی سالمندان تفاوت معنی داری وجود داشت. به طوری که گروه تمریم تعادلی در شاخص تعادل و گروه تمرین ذهن آگاهی در شاخص بهزیستی روانشناختی عملکرد بهتری داشتند. از این رو به سالمندان توصیه می شود به منظور ارتقای شاخص سلامت و بهزیستی روانی و شاخص های حرکتی نظیر تعادل از تمرینات تعادلی و ذهن آگاهی استفاده نمایند.

مداخله شناختی رفتاری، ذهن آگاهی، تعادل، بهزیستی روانشناختی، سالمندان