سپیدخت فیض محمدی

سفالینه های منقوش از دیرباز در صنایع دستی ایران دارای قدمت و نقوش آنها بسیار متنوع و تجلی گاه باورها و تفکرات اقوام ایرانی در دوره سلجوقی بود. به طوری که اشکال گوناگونی نظیر نقوش حیوانی، انسانی و گیاهی به همراه نوشتار با مضمون نوشتار در قالب شعر در آها دیده می شود. به رغم کشف و بررسی اثار متعدد سفال دوره سلجوقی در ایران، هنوز بخش زیادی از اطلاعات مربوط به این، هنر در هاله ای از ابهام قرار دارند. به منظور بازشناخت جوانب مختلف هنر سفالگری ایران دوره سلجوقی و ارتباط متقابل آن باادبیات، بسنده کردن صرف به سفالینه های بازمانده از این دوران، کافی نبوده و واکاوی و رجوع به دیگر منابع با رویکرد تاریخی، واجب می نماید. هدف از انجام پژوهش، بررسی تاثیر متقابل کارکرد ادبیات در شکل گیری سفالینه های منقوش عهد سلجوقی ایران بود. روش تحقیق در این پژوهش به صورت تحلیلی زمینه ای کیفی به شیوه توصیفی - تحلیلی با استفاده از منابع مطالعاتی کتابخانه ای و مشاهدات میدانی (مشاهده مستقیم و عکس برداری از آثار موزه رضا عباسی تهران) می باشد. نتایج بررسی ها نشان داد که سفالینه های دوره سلجوقی متاثر از ادبیات ایران و همراهی با فرهنگ و آداب و رسوم، عقاید و باورهای آن زمان بوده است، که منجر به پیدایش نقوش و ادبیات روی سفالینه ها شده است.

ادبیات، نقوش، سفالینه ، سلجوقی