فاطمه حکمی نیا - دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
قباد منصوربخت - دانشیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

هدف نهضت مشروطه ایجاد تحول بنیادین در نظام سیاسی ایران و تغییر حکومت استبدادی به حکومت مبتنی بر قانون بود؛ اما رضاخان با کودتای ۱۲۹۹، انقراض سلسله ی قاجار برخلاف قانون اساسی، تبدیل سلطنت نمادین مشروطه به دیکتاتوری مدرن و احیای استبداد از همان ابتدا، اساس این سلسله را بر بحران مشروعیت استوار ساخت. پرسش مقاله حاضر این است که دستگاه های تبلیغاتی (به ویژه مورخین رسمی) حکومت پهلوی برای مشروعیت بخشی به اقدامات سه گانه ی رضاخان در زیر پا گذاشتن مشروطه، چه راهکاری در پیش گرفتند؟ یافته های این مقاله بر پایه ی روش عقلانیت انتقادی نشان می دهد که مورخان رسمی برای توجیه اقدامات رضاشاه که برخلاف قانون اساسی صورت گرفته بود، بدون توجه به منطق تحولات تاریخی و درک مناسبات تمدنی، سعی در ناکام نشان دادن انقلاب مشروطه داشتند. آن ها از طریق سیاه نمایی از دوره ی قاجاریه و ناکام نشان دادن انقلاب مشروطه، روایتی تولید کردند که تصویری منجیانه از رضاشاه به نمایش گذاشته و به اقدامات او مشروعیت می بخشید.

تاریخ نگاری رسمی, قانون اساسی, انقلاب مشروطه, مشروعیت, رضاشاه