مریم شهبازی - فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
پیام سعیدی - فیزیولوژی ورزش، دانشکده تربیت بدنی وعلوم ورزشی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
عالیا صابری - استاد تمام گروه نورولوژی/ بیمارستان پورسینا/دانشکده پزشکی/ دانشگاه علوم پزشکی گیلان / رشت / ایران

هدف: بیماری مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری خود ایمن بوده که در آن سیستم ایمنی به خود حمله کرده و باعث آسیب و ایجاد التهاب می شود. کورتیزول که یکی از مهم ترین هورمون های محور HPA است ارتباط مستقیم با میزان التهاب در بدن بیماران ام اس دارد و تحقیقات نشان داده که اختلال در این محور ممکن است باعث تغییر علائم بیماری ام اس شود، بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر دو برنامه تمرین هوازی و مقاومتی بر هورمون های محور HPA در زنان مبتلا به بیماری ام اس بود. روش پژوهش: این پژوهش نیمه تجربی با حضور ۳۰ زن مبتلا به بیماری ام اس (نوع عودکننده - بهبود یابنده با مقیاس ناتوانی ۰ تا ۵/۵) در بازه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال انجام شد. شرکت کنندگان به طور تصادفی در سه گروه ۱۰ نفری هوازی، مقاومتی و کنترل تقسیم شدند. بیماران به مدت ۸ هفته با تواتر ۳ روز در هفته تمرینات را انجام دادند که هر جلسه شامل گرم کردن، تمرینات مقاومتی، تمرینات هوازی و سردکردن بود. تمامی حرکات طوری طراحی شده بودند که در محیط خانه انجام پذیرد. در هر جلسه نیز مربیان توسط تماس تصویری از کیفیت اجرای تمرینات اطمینان حاصل کردند. نمونه های خونی قبل و پس از پروتکل از شریان بازویی شرکت کنندگان جمع آوری شدند. داده ها با تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر عاملی ۲×۳ و آزمون بونفرونی تحلیل شدند. یافته ها: پروتکل تمرینی مورد بررسی توانایی ایجاد تغییرات قابل توجهی در هورمون های محور هیپوتالاموس - هیپوفیز - آدرنال در زنان مبتلا به ام اس را نشان نداد. در حقیقت، سطح کورتیزول (۹۴۶/۰=P) افزایش داشته؛ اما همانند سایر هورمون ها مانند دوپامین (۵۶۱/۰=P)، تستوسترون (۷۱۴/۰=P) و آدرنوکورتیکوتروپین (۹۳۳/۰=P) به عنوان پاسخ به مداخلات تمرینی نداشته است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق حاضر، ۸ هفته تمرینات هوازی و مقاومتی (مبتنی بر تمرین در خانه) توانایی ایجاد تغییرات قابل توجهی در سطوح هورمونی محور HPA در بیماران ام اس افسرده و توانایی حرکتی نسبتا محدود را نداشت.

تمرینات مقاومتی, تمرینات هوازی, هورمون های محورHPA, مولتیپل اسکلروزیس