محمود اخوان مهدوی - کارشناس و پژوهشگر شهر تاریخی استرآباد

از اواخر سده ۱۳ خورشیدی، چهره های تاثیرگذاری به عنوان مامورین دولتی به استرآباد (گرگان کنونی) اعزام شده اند، که هریک به نوبه خود، ضمن تاثیراتی که در پیشبرد روند تجدد در شهر و ولایت استرآباد داشته اند، بر روی گروهی از نسل جوان آن روزگار نیز تاثیرگذار بوده اند. یکی از این چهره ها میرزاآقاخان مرندی، مشهور به «مکافات» بود که در سال ۱۳۰۳ خورشیدی به ریاست معارف استرآباد منسوب شد. هرچند وی کمتر از یک سال در استرآباد حضور داشت، لکن شواهد موجود نشان می دهد که بر روی گروهی از جوانان آن روزگار که در جامه معلمی مشغول به کار بوده و یا برخی از چهره های متجدد فرهنگی که در تنگنا و خفقان جامعه سنتی آن روزگار، تشنه مصاحبت و مجالست و تبادل افکار با همفکران خود بودند، نقشی تاثیرگذار داشته است. ازجمله این افراد میتوان به میرزاغلامرضا ریاضی استرآبادی معلم مدرسه دولتی سعادت استرآباد و میرزاعلی اصغر تقی اف استرآبادی (شفیعی) از معلمین مدارس ولایت استرآباد و نخستین کسی که در اوایل دهه ۱۳۰۰خ برای دریافت امتیاز انتشار روزنامه در استرآباد اقدام کرده است، اشاره نمود.

میرزاآقاخان مکافات، نشریه مکافات خوی، مدارس نوین مرند، مدارس نوین استرآباد، جبار باغچه بان، میرزاغلامرضا ریاضی، میرزاعلی اصغر شفیعی