علی اکبر حق دوست - Professor, Modeling in Health Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran
رضا دهنویه - Professor, Health Foresight and Innovation Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran
آتوسا پورشیخعلی - Assistant Professor, Health Services Management Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran
مصطفی حسینی گلکار - Assistant Professor, Medical Informatics Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran
علی مسعود - استادیار، مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمان، کرمان، ایران

زمینه و هدف: تقویت کارکردهای پژوهش سلامت و نگاه نظام مند به مسئله توسعه علم وفناوری برای ادامه مسیر و برون رفت از چالش های فعلی نظام علم وفناوری در بخش سلامت ضروری است. به همین علت آسیب شناسی وضعیت فعلی پژوهش از منظر کارکردی نقش مهمی در تبیین شکاف میان آنچه که هست و آنچه که باید باشد، ایفا می کند و در نتیجه روشن گر مسیر توسعه علمی بخش سلامت با علم بر چالش های فعلی خواهد بود.   روش پژوهش: در مطالعه حاضر از مصاحبه با خبرگان، مرور مستندات و تشکیل پانل خبرگی استفاده شده است. روش تحلیل داده ها، تحلیل کیفی با رویکرد تحلیل چارچوبی بود. مجموعا ۳۲ خبره از روسای مراکز تحقیقاتی، صاحبنظران نظام ملی نوآوری، سیاست گذاری علم وفناوری، سیاست گذاری سلامت، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضا هیئت علمی، پژوهشگران ارشد، سازمان های مردم نهاد و متخصصین بین المللی به صورت هدفمند انتخاب شدند. مطالعه مروری بر اسناد فرادست مرتبط ملی و بین المللی در تقویت و تحلیل یافته ها انجام شده است. تحلیل محتوی یافته های دو فاز با رویکرد تحلیل چارچوبی انجام و در پانل خبرگی متشکل از نمایندگانی از مصاحبه شوندگان ارایه شد. نتایج پانل تحلیل و  برای اتخاذ رویکرد نگاه به آینده از ترسیم مثلث آینده برای به تصویر کشیدن کشش تصاویر آینده، وزن زمان گذشته و فشار زمان حال استفاده شده است.  یافته ها: یافته های مطالعه به دست آمده در چارچوب مثلث آینده شامل وزن زمان گذشته، فشار زمان حال و کشش تصاویر آینده تحلیل شده است. وزن زمان گذشته و فشار زمان حال در قالب چالش های گذشته و زمان حال نظام پژوهش سلامت در هفت کارکرد اصلی شناسایی و تحلیل شدند. کارکردهای هفت گانه شامل هدایت و رهبری، هماهنگی پژوهش و سیاست گذاری، ترجمان خط مشی ها و سیاست های اسناد بالادستی در سطح عملیاتی پژوهش، مدیریت منابع، ارزشیابی و پایش عملکرد، توانمندسازی نیروی انسانی و سیاست گذاری آگاه از شواهد، بودند. کشش تصاویر آینده شامل لزوم ترسیم تصویر کلان منسجم ملی با رویکرد آینده نگر، مشارکت گرا و شفاف است که در آن به مدیریت تضاد منافع، انسجام در مدیریت منابع و تقویت ارتباطات بین بخشی و میان بخشی توجه شود. نتیجه گیری: راهکارهای اصلی رفع چالش های فعلی نظام پژوهش سلامت کشور توافق بر مفاهیم، چشم انداز واحد و ثبات رویه ها و تقویت رابطه بین سطوح مختلف مدیریتی (فراوزارتی، وزارت و دانشگاهی)، تقویت آموزش و پژوهش در سطح وزات خانه و دانشگاه های علوم پزشکی، تقویت ساختار مناسب برای ترجمان دانش، تقویت صندوق های ملی حمایت از پژوهش ها، اصلاح نظام ارزشیابی و بازنگری اساسی در مدل توانمندسازی نیروی انسانی شناسایی شده است.

Keywords: Pathology, Health research, Research functions, Iran, واژه های کلیدی: آسیب شناسی, پژوهش سلامت, کارکردهای پژوهش, ایران