سایه نعمت اللهی - دانشجوی کارشناسی پیوسته معماری، دانشگاه پیام نور تبریز، ایران
مهدیه مخبر تکمه داش - دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران
پیمان خوش بیان کژدهی - کارشناس ارشد مهندسی معماری، مدرس دانشگاه، ایران
بهاره جودت - فارغ التحصیل کارشناسی پیوسته مهندسی معماری، موسسه آموزش عالی اسوه، ایران

در معماری ایران، گنبدها به دلیل نیازها و الزامات اقلیمی، سازه ای و ساختمان سازی پدید آمدند و با استفاده از مصالحی چگال و بوم آورد چون خشت، آجر و سنگ شکل گرفتند. امروزه روش اجرای گنبدهایی که از چفدهای ایرانی تبعیت می کنند، محدود به قالببندی فولادی و بتنی درجا است. معماری مساجد در هنر اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. معمار اسلامی که به دنبال معنی دادن به حیات و توجیه زندگی هدف دار خود است، در بیان و تجسم توحید، هندسه را که با قیود اعتقادی خود سازگار است، برگزیده و به مدد آن نقش های زیبایی را خلق می کند. هرگونه طراحی معماری در اصل کاری در زمینه هندسه است؛ هر دو با خواص خطوط، سطوح و اشکال در فضا سر و کار دارند. معماری اسلامی به شیوه های گوناگون در سنت های مختلف معماری به کار رفته است. تحول و روند ساخت گنبد در بناهای ایرانی از پیش از اسلام آغاز شده است. این مقاله به تاریخچه پیکربندی مساجد گنبدی در شهرهای اسلامی خاورمیانه می پردازد و معماری اولیه نمونه اولیه گنبد و اشکال معاصر را شرح می دهد. گنبد به عنوان یک فرم معماری، در بسیاری از فرهنگ ها به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای معماری بشر شناخته شده است. هر جا که کارایی و پایداری بنا لازم بود انتخاب شد، زیرا گنبد کاربردی ترین سیستم ساختمانی است. این مقاله دریافت که ساخت گنبد یک عنصر حیاتی است که ویژگی های معماری شهرهای اسلامی را شکل داده است.

معماری، مساجد گنبد، شهر اسلامی، اشکال، خاورمیانه، معاصر.