حسین اسمعیلی قلزم - گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسن احمدی - گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ابوالفضل معینی - گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
بهارک معتمدوزیری - گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

رشد و توسعه فعالیت های بشری همراه با تغییر کاربری اراضی، تخریب منابع و متعاقب آن فرسایش خاک در طولانی مدت مانع توسعه پایدار محیط زیست خواهد شد. در این پژوهش با هدف بررسی خطر فرسایش و شناخت مناطق حساس به فرسایش آبی در حوزه آبخیز کسیلیان، از فن آوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در چارچوب مدل ایکونا استفاده گردید. این مدل با ۴ لایه شیب، زمین­شناسی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی آغاز و با تهیه دو لایه فرسایش پذیری و حفاظت خاک، پتانسیل خطر فرسایش را مورد ارزیابی قرار داد. حوزه مورد مطالعه با وجود کلاس شیب خیلی زیاد و سازند شمشک با خاک­های حساس به هوازدگی، در کلاس فرسایش پذیری زیاد قرار دارد. اما وسعت بالای کلاس متوسط و خیلی زیاد حفاظت همراه با پوشش جنگل فرسایش را تعدیل کرده است. در مجموع، ۲۶/۲۶ درصد در کلاس متوسط خطر فرسایش، ۴۴/۲۵ درصد در کلاس خطر فرسایش کم، ۸۳/۱۸ درصد در کلاس خطر فرسایش خیلی کم، ۵۵/۱۸ درصد نیز در کلاس خطر فرسایش زیاد و ۹۲/۱۰ درصد از سطح حوزه کسیلیان نیز در کلاس خطر فرسایش خیلی زیاد قرار دارد. مرتع و قسمت­هایی از اراضی کشاورزی در رتبه اول وسعت کلاس خطر فرسایش خیلی زیاد و بخش­های جنوبی اراضی جنگلی در کلاس خطر فرسایش زیاد قرار گرفته­اند. این مدل می­تواند مناطق مستعد فرسایش را با حداقل زمان، با سرعت و دقت کافی در حوزه­های آبخیز نشان دهد و برای تصمیم­گیران و برنامه­ریزان حفاظت خاک در حوزه­های آبخیز فاقد آمار مورد استفاده قرار گیرد.

پتانسیل خطر فرسایش, تغییر کاربری اراضی, توسعه پایدار, فرسایش آبی, فرسایش پذیری