محمدعلی رحیمی - استادیار گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
نگار فتوحی - دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

با افزایش سن، تعدادی از تغییرات حسی رخ می دهند. زوال عقل و به تبع از آن آلزایمر اثرات این تغییرات حسی را تشدید نموده و درک محرک ها را تغییر میدهد. رشد سریع جمعیت سالخورده، همراه با افزایش تعداد افراد مبتلا به زوال عقل، نیاز فوری به مداخلات موثر در طراحی محیط معماری آنها را تشدید نموده است. به عبارتی دیگر، طراحی محیط ساخته شده در مراقبت و مدیریت رفتارهای پاسخگو برای سالمندانی که با بیماری آلزایمر در واحدهای مراقبت از دمانس زندگی می کنند مهم شناخته شده است. به بیانی دیگر، درک اینکه چگونه عناصر طراحی بر توانایی های عملکردی در افراد مسن مبتلا به آلزایمر تاثیر می گذارند، مهم است. مداخلات متمرکز بر اصلاح عناصر محیط فیزیکی، به طور کلی طراحی معماری و بهبود محیط درمانی، نتایج مطلوبی را به منظور بهبود رفتار نشان دادهاند. تحقیقات اخیر تاثیر طراحی را بر ارائه تجربه چندحسی برای افراد مبتلا به زوال عقل که در مراکز مراقبتی زندگی می کنند، به ویژه کیفیت محیط های چندحسی را بررسی کرده است. این مرور پژوهشی سیستماتیک، نقش عوامل محیطی موثر در ایجاد خاطره جمعی در سالمندان مبتلا به آلزایمر را در مراکز نگهداری از سالمندان بررسی میکند. بنابراین، باتوجه به روند افزایش روزافزون جمعیت سالمندان در جامعه، پرداختن به بهبود شرایط محیطی زندگی آنان از مهمترین مسائل قرن حاضر می باشد. از جهتی دیگر نیز، خاطره جمعی منبع هویت و معنای مکان است؛ با این رویکرد، این نوشتار درصدد است تا بر نقش خاطره جمعی به عنوان عاملی موثر در تبیین اصول طراحی مراکز نگهداری از سالمندان مبتلا به آلزایمر تاکید کند و با برجسته سازی خاطره جمعی آنان، هویت را به خانه های سالمندان بازگرداند. این پژوهش رویکردی توصیفی داشته و در گستره ی تحقیق کیفی قرار گرفته است.

خاطره جمعی، رفتار محیطی، مراکز نگهداری، آلزایمر، سالمندان