علیرضا چوبینه - دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشکده بهداشت و تغذیه شیراز
اعظم حقی - دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشکده بهداشت، اصفهان
مجید صفری - کارشناس مهندس بهداشت حرفه ای، شیراز
سید حمیدرضا طباطبایی - دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشکده بهداشت شیراز

هدف: اختلالات اسکلتى-عضلانی (MSDs) یکی از بزرگترین مشکلات بهداشت حرفه ای و عامل عمده ی ناتوانی در کشورها است. این موضوع باعث شده که امروزه در دنیا تحقیقات زیادی در زمینه این اختلالات و شویه های ارزیابی خطر ابتلا به آنها انجام شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی و ارزیابی ریسک ابتلا به این اختلالات در کارگران مشاغل خدمات شهری و فضای سبز در پاییز 1387 در شهر شیراز انجام شده است. نتایج بدست آ»ده می تواند در ارائه راه های پیشگیری از آسیب های یاد شده مورد استفاده قرار گیرد و به تامین سلامت نیروی کار کمک کند. روش بررسی: در این مطالعه تحلیلی، وظیفه های مختلف در فیلد فضای سبز و خدمات شهری شهر شیراز که عمدتا شامل 9 وظیفه می باشد، مورد مطالعه قرار گرفتند. در هر وظیفه 5 کارگر انتخاب و به مطالعه راه یافتند. در مجموع 40 نفر در این مطالعه شرکت کردند. میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی-عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی از دو روش OWAS و QEC استفاده شد. برای این منظور، از کارگران مشاغل مختلف در این حرفه عکس هایی تهیه شد و نمونه برداری صورت گرفت.یافته ها: میانگین سن و سابقه کار افراد مورد مطالعه به ترتیب برابر با 12/675±47/15 سال و 9/475±10/98 سال بدست آمد. 80 درصد از افراد مورد مطالعه اظهار کردند. که در طی 12 ماه گذشته حداقل در یک ناحیه از بدن دچار اختلالات اسکلتی-عضلانی بوده اند. بیشترین شیوع این اختلالات در ناحیه به ناحیه زانو (62/5%) و کمر (45/0%) گزارش شده است. آزمون های آماری بین اختلالات اسکلتی عضلانی و سطح ریسک در طی 12 ماه گذشته ارتباط معین داری نشان ندادند (0/05>P). نتایج مشخص ساختند که روش های OWAS و QEC می تواند برای تعیین ریسک خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی به خوبی مورد استفاده قرار گیرند و نتایج قابل اعتمادی را به دست دهد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که میزان شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از کار در بین کارگران مشاغل خدمات و فضای سبز مورد مطالعه بالا است. بر اساس نتایج بدست آمده، عمده ترین مشکل ارگونومیکی در شغل خدمات شهری و فضای سبز پوسچر نامطلوب، کارهای توام با حرکات تکراری و خمش و پیچش کمر می باشد. انجام اقدامات اصلاحی جهت بهبود شرایط کاری ضروری است.

اختلالات اسکلتى-عضلانی، روش OWAS، روش QEC، خدمات شهری و فضای سبز، پرسشنامه نوردیک