سجاد دمیری - دانشیار - دانشکده شیمی کاربردی-دانشگاه صنعتی مالک اشتر اصفهان

فرایندهای مرسوم در تولید ماده پرانرژی سیکلوتری متیلن تری نیترآمین (RDX)، حاوی ۳۰-۲۰% وزنی ناخالصی سیکلوتترامتیلن تترانیترآمین (HMX) با ساختار شیمیایی مشابه می باشد. روش های موجود برای جداسازی دو ماده مذکور، برای برآوردهسازی نیازمندی های استانداردهای دفاعی ، برپایه اختلاف حلالیت RDX و HMX در حلال های آلی است . اما همواره حلالیت RDX در این حلال ها نسبت به HMX چند برابر بیشتر است که این امر در مقیاس های خالص سازی بالا منجر به ایجاد محدودیت هایی مانند چند مرحله ای شدن فرایند جداسازی و کریستالیزاسیون RDX می شود و هزینه تولید RDX را افزایش می دهد. در این تحقیق ، یک روش مناسب برپایه هضم و استخراج جامد-مایع ، با جوشاندن مواد جامد در مخلوط آب - استون برای جداسازی کامل ماده منفجره HMX از RDX، بدون انحلال کامل مواد جامد ارائه شده است و شرایط خالص سازی با استفاده از طرح ترکیب مرکزی (CCD) و نرم افزار مینی تب بهینه سازی و مدلسازی شده است . در روش خالص سازی هضم مواد، برعکس رفتار حلالیت RDX و HMX، ناخالصی با حلالیت کمتر HMXبطور شبه پایدار و نسبتا کامل به فاز محلول مهاجرت نموده و جداسازی آن از بلورهای RDX بطور ساده امکانپذیر می گردد. نتایج حاصل از این تحقیق ، منجر به ایجاد یک روش بسیار ساده، ایمن و یک مرحله ای برای خالص سازی مواد ناخالص RDX خواهد شد.

مواد پرانرژی، RDX، جداسازی، خالص سازی، هضم ، بهینه سازی، طرح ترکیب مرکزی.