منصوره دسترنج - گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فوژان امیری - گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

قاچاق کالا از جرائم مهمی است که اکثر کشورها به گونه­های مختلف با آن سروکار دارند. همچنین قاچاق کالا پدیده­ای شوم است که تاثیرات مخرب و خسارت­های جبران ناپذیری را در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و... وارد می­کند. پیش شرط اساسی برای مبارزه با قاچاق، شناسایی عواملی است که منجر به شکل­گیری آن می­شود. این پژوهش باهدف تبیین و بررسی علل وابسته به تمایل و همچنین گسترش پدیده قاچاق کالا در استان هرمزگان انجام شده است. جامعه آماری شامل قاچاقچیان دارای سابقه قاچاق کالا در استان هرمزگان که به صورت کل شمار ۲۰۰ نفر به روش نمونه­گیری هدفمند و در دسترس به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. این تحقیق با روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام گرفته است. پس از جمع آوری پرسشنامهها، دادهها به وسیله نرم افزار آماری spss تجزیه وتحلیل شده است. جهت بررسی فرضیه­های تحقیق از آزمون­های رگرسیون و تحلیل واریانس استفاده شده است. ابتدا جدول­های مربوط به آزمون فرضیه­ها، محاسبه و سپس معادله پیش بینی مربوط به رابطه متغیرهای مستقل تاثیرگذار بر گسترش و گرایش به قاچاق کالا، محاسبه گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است متغیرهای سن، تحصیلات، عوامل اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، ساختاری، اجرایی-مدیریتی و جغرافیایی با گسترش ­وگرایش به قاچاق کالا رابطه معنادار داشته است. از میان عوامل تاثیرگذار، عوامل اقتصادی دارای بالاترین تاثیر و عوامل سیاسی دارای کمترین تاثیر بر گسترش قاچاق کالا می باشد. تحلیل رگرسیون مرحله به مرحله نشان داده است که متغیرهای عوامل ساختاری، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، جغرافیایی و اجرایی-مدیریتی، ۰۰۰/۱ درصد از تغییرهای واریانس گسترش و گرایش به قاچاق کالا را تبیین می نمایند.

قاچاق کالا, جرم قاچاق کالا, پیامد قاچاق کالا, واردات قاچاق