سارا صادقی - دانشجوی دکتری، گروه باستان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
حبیب شهبازی شیران - دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

قلعه ها از بناهایی است که در دوره­ ساسانیان از ملزومات شهرسازی محسوب می­شده و به عنوان سازه ای دفاعی- امنیتی و محل حکمرانی بوده که عموما در ارتفاعات ساخته می شدند. شرایط طبیعی و جغرافیایی در ساخت این آثار بیشترین تاثیر را داشته­است. به­گونه­ای که این بناها، معمولا مشرف بر جلگه­ها و راه­های ارتباطی احداث می شدند. وضعیت خاص رشته کوه های غرب کشور ایران به ویژه استان لرستان سبب شده تا شاهراه­های ارتباطی آن از روزگاران باستان تاکنون چندان تغییر مسیر نیابد. در همین راستا، طی بررسی در شرق پل دختر، به تعدادی سازه و قلاع (سروگل و سروناز)­ برخورد شد که ترکیبی از قلوه­سنگ، خاک رس و آهک بودند. هدف این پژوهش، بررسی سازه های امنیتی- دفاعی ساسانیان در محدوده دره تخت­چان است که قلعه­های ایجاد شده در دره سیمره را مورد بررسی قرار داده است. روش بررسی پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و جمع­آوری اطلاعات به دو روش میدانی و کتابخانه­ای است. نویسندگان پژوهش با توجه به نوع معماری سازه­ها و قلاع، بهره گیری از روایت­های شفاهی و کتب تاریخی، راه­های مهم باستانی و دیگر قلعه­های منطقه به این نتیجه رسیده اند که این نوع سازه­ها و قلاع متعلق به ساسانیان می باشد. همچنین نتایج یافته­ها نشان می دهد که عملکرد قلعه های یافت شده در دره تخت­چان از اقدامات ساسانیان برای دفاع از امنیت شهرهایشان بوده که در حوزه­ای ایجاد شده­اند که در مسیر شاهراه­های باستانی بوده است.

قلعه , امنیت, تخت چان, سروگل, سروناز