حمید رستگار - کارشناس ارشد مدیریت عملیات ترافیک
محمد احمد آبادی - استادیار تاریخ و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا
محمد نایب پور - دانشیار تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی

با گسترش زندگی ماشینی و افزایش روزافزون حمل ونقل جاده ها در نیم قرن اخیر فواید اقتصادی و رفاهی ناشی از گسترش ارتباطات و سرعت جابه جایی کالا و مسافر، متاسفانه به تعداد و شدت تصادفات جاده ای و ضایعات منجر به مرگ یا جراحت ناشی از آن به سرعت افزوده شده است. بیشتر این تصادفات بر اثر عدم آگاهی نسبت به قوانین و مقررات رانندگی گزارش شده است. با ورود اولین ماشین ها در ایران در دوره قاجار و وقوع تصادفات به نظر رسید که باید مقررات و قوانینی باشد تا بتوان به وسیله آن رانندگان و نوع رانندگی را در کشور کنترل نمود. با توجه به پیچیده تر شدن وضعیت رانندگان، تخلفات و افزایش تردد وسایل نقلیه در دوره پهلوی اول و دوم و بعد از انقلاب، گواهینامه های رانندگی به لحاظ شکلی و محتوایی دچار تحول و تغییر شدند و به منظور تحقق اهداف مبتنی بر صدور پروانه رانندگی، ضروری بود اصلاحاتی بنیادی در شکل و محتوا و نحوه صدور گواهینامه ها صورت گیرد که می بایست شکل و محتوای گواهینامه نیز، متناسب با ماموریت های جدید آن تغییر یابد. این پژوهش بر آن است تا با ابتناء بر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و اسنادی، روند صدور گواهینامه های رانندگی را بررسی نماید و نشان دهد که محتوا و شکل گواهینامه در گذر زمان چه تحولاتی را از سر گذرانده است. یافته ها نشان می دهد که هم زمان با گسترش جمعیت رانندگان و وجود ضرورت های ناشی از کنترل عبور و مرور و انواع وسایل نقلیه که هر کدام دارای ویژگی های خاص خود در نوع رانندگی بود و همین طور وسایل نقلیه که به شکل عمومی مورد استفاده قرار می گرفت گواهینامه مخصوص با نوع رانندگی صادر می گردید و این ضرورت ها باعث تغییرات در صدور انواع گواهینامه در بستر زمان گردید.

پلیس, گواهینامه رانندگی, راهنمایی و رانندگی, تحول و تغییر