نرگس دولتمند شهری - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سید علی محمد مدرس ثانوی - استاد دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت، تهران، ایران
محمد حسین میرجلیلی - دانشیار گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
علی مختصی بیدگلی - دانشیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران ، ایران

به منظور بررسی تاثیر قارچ مایکوریزا و کود فسفر بر گیاه خیار تلخ تحت رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال ۱۳۹۹ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به­صورت اسپلیت­فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سه رژیم آبیاری شامل آبیاری کامل، کم­آبیاری متوسط و کم­آبیاری شدید در کرت های اصلی و ترکیب فاکتوریل دو گونه قارچ Glomus mosseae و Glomus intraradices همراه­با شاهد (بدون قارچ) و یک میزان فسفر به­همراه شاهد بدون فسفر در کرت های فرعی به­صورت تصادفی قرار گرفت. نتایج نشان داد تحت تنش کم آبیاری عملکرد میوه، کلروفیل کل، فسفر برگ و درصد کلونیزاسیون نسبت­به آبیاری کامل کاهش و پرولین، مالون دی آلدهید، نشت یونی برگ، آنزیم­های کاتالاز و آسکوربات­پراکسیداز و کوماریک­اسید میوه افزایش داشت. کاربرد قارچ­های مایکوریزا و کود فسفر در شرایط کم­آبیاری و آبیاری کامل باعث کاهش مالون دی آلدهید و بهبود عملکرد میوه و سایر صفات شد. بیشترین عملکرد میوه (۲۷/۳۱۳۳ گرم بر متر مربع) به بوته­های تحت تلقیح با گونه Glomus mosseae و کاربرد فسفر در شرایط آبیاری کامل اختصاص داشت. بیشترین مقدار کوماریک­اسید میوه (تقریبا ۱۱ پی پی ام) مربوط­به بوته­های تحت تلقیح با گونه Glomus mosseae در شرایط مصرف و عدم مصرف کود فسفر تحت شرایط کم­آبیاری شدید بود. طبق نتایج به­دست­آمده می توان کاربرد دو گونه Glomus mosseae وGlomus intraradices و عنصر فسفر کافی را جهت بهبود عملکرد و کیفیت میوه خیار تلخ تحت تنش کم­آبیاری و آبیاری کامل پیشنهاد کرد.

آنزیم های آنتی اکسیدانی, پرولین, ترکیب فنولیک میوه, خیار تلخ, نشت یونی برگ